Vipera ursinii

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

Κατηγορία κινδύνου: 
1α. Επιστημονικό όνομα: 
Vipera ursinii (Bonaparte, 1835)
1β. Συνώνυμα: 

-----------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Οχιά των λιβαδιών
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Meadow viper
2α. Τάξη: 
Squamata
2β. Οικογένεια: 
Viperidae
3i. Εξάπλωση: 

Στην Ευρώπη έχει  ασυνεχή εξάπλωση και μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς σε Γαλλία, Ιταλία, Βαλκάνια, Ουγγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία και Ρωσία.  Ανατολικά φτάνει μέχρι την κεντρική Ασία.
Στην Ελλάδα η εξάπλωση του περιορίζεται σε λίγες υποαλπικές και αλπικές περιοχές της κεντρικής και νότιας Πίνδου (Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα).

3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Τρωτά (VU)
3β. Κριτήρια: 
C2a(i)
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Πληροί τα κριτήρια των Κινδυνευόντων (ΕΝ) Β1a και (ΕΝ) Β2a  άλλα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να διαπιστωθεί  αν ισχύει κάποιο από τα υπόλοιπα απαραίτητα κριτήρια για να ενταχθεί σε αυτή την κατηγορία κινδύνου.

Κατατάσσεται ως VU διότι πληροί το  κριτήριο C2a(i). Συγκεκριμένα ο συνολικός πληθυσμός του είδους είναι κάτω από 10.000 ενήλικα άτομα και αναμένεται μείωση του πληθυσμού αυτού, ενώ παράλληλα κανένας από τους υποπληθυσμούς δεν αποτελείται από περισσότερα από 1.000 ενήλικα άτομα.

Η παρουσία του είδους στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει δείκτη για τη μεταβολή ευρύτερων κλιματικών παραγόντων, λόγω του ότι βρίσκεται στο νοτιότατο άκρο κατανομής του στην Ευρώπη με παρουσία μόνο στην υπαλπική και αλπική ζώνη.

6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
20/05/2008
8α. Αξιολογητές: 
Ιωαννίδης Ιωάννης
8β. Ελεγκτές: 
---------
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

Οι ελληνικοί πληθυσμοί ανήκουν στο ενδημικό υποείδος Vipera ursinii graeca.

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Στην Ελλάδα είναι είδος των ορεινών λιβαδιών της κεντρικής και νότιας Πίνδου και η εκτιμούμενη έκταση της περιοχής εξάπλωσης του είναι 1800 km2. Οι περιοχές με ικανοποιητικούς πληθυσμούς έχουν έκταση μικρότερη  από 100 km2.

9γ. Πληθυσμός: 

Το είδος είναι  γνωστό από πέντε διαφορετικές, απομονωμένες μεταξύ τους τοποθεσίες. Στις θέσεις αυτές παρουσιάζεται αρκετά κοινό αλλά σε περιορισμένης έκτασης περιοχές.

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Στην Ελλάδα βρίσκεται σε υπαλπικά και αλπικά λιβάδια (ενδιαίτημα 3.1.2) με μεγάλη πυκνότητα ορθοπτέρων. Αυτό είναι και το τυπικό ενδιαίτημα όλων των ορεινών πληθυσμών του είδους.

9δii. Ενδιαίτημα και οικολογία (λίστα): 
9εi. Απειλές (κείμενο): 

Το είδος στην περιοχή εξάπλωσης του δεν υφίσταται ιδιαίτερες πιέσεις. Παρόλα αυτά οι μικροί απομονωμένοι πληθυσμοί του είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε πιθανές παρεμβάσεις όπως η λαθροσυλλογή και οι σκόπιμες πυρκαγιές. Σχέδια για δημιουργία χιονοδρομικών κέντρων στις περιοχές εξάπλωσης του, αν εφαρμοστούν, μπορούν να οδηγήσουν στην εξαφάνιση των πληθυσμών του.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας των Οικότοπων 92/43/ΕΟΚ.
Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της σύμβασης της Βέρνης.
Περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της σύμβασης της CITES.

9ζ. Χρήση: 

Purpose/Type of Use

13. Pets/display animals, horticulture
Includes animals used as pets and for display (e.g. in zoos, circuses); plants used for re-planting for ornamental purposes, including in private gardens and public display (e.g. in botanical gardens). = International.

Primary forms removed from the wild
1. Whole animal/plant
Removal of the whole individual from the wild population. = 100%

10. Βιβλιογραφία: 

Dimitropoulos, A. 1988. First records of Orsini’s Viper, Vipera ursinii (Viperidae) in Greece. Annales Musei Goulandris 7: 319-324

Ioannidis Ioannis (unpublished data)

Nilson, G., Andren, C. 1988. A new subspecies of the subalpine meadow viper, Vipera ursinii (Bonaparte) (Reptilia, Viperidae), from Greece. Zoologica Scripta 17(3): 311-314.

Nilson, G., Andren, C. 2001. The meadow and steppe vipers of Europe and Asia- The Vipera (Acridophaga) ursinii complex. Acta zool. Hung. 47: 87-267.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.1. Χορτολίβαδα = 1

Bii. Δράσεις διαχείρισης (απαιτούνται): 
Tue, 2019-12-17 18:10 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith