ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
-----------
Το είδος εξαπλώνεται στο μεγαλύτερο τμήμα της Ιταλίας, στην περιοχή νοτίως των Άλπεων, και στα δυτικά Βαλκάνια. Στην Ελλάδα απαντάται στη δυτική Μακεδονία, την Ήπειρο, τη δυτική Στερεά, και νήσο Κέρκυρα.
Έκταση παρουσίας ~40000 τ. χλμ.
Έκταση κατοίκησης ~ 8-10000 τ. χλμ.
Οι ελληνικοί πληθυσμοί ανήκουν στο υποείδος Triturus carnifex macedonicus (Karaman 1922).
Εξαπλώνεται στη δυτική Μακεδονία, Ήπειρο, δυτική Στερεά, Κέρκυρα.
Έκταση παρουσίας ~40000 τ. χλμ.
Έκταση κατοίκησης ~ 8-10000 τ. χλμ.
Υπάρχει σε αρκετές τοποθεσίες όπου και χαρακτηρίζεται «κοινό». Γενικά εμφανίζει κερματισμένη κατανομή καθώς σχετίζεται με κατά κανόνα μόνιμες υδατοσυλλογές.
Ενδιαιτεί σε ποικιλία χερσαίων και υδάτινων ενδιαιτημάτων από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 2000μ.: δάση φυλλοβόλων, ορεινά λιβάδια, καλλιεργούμενες περιοχές, μακκίες. Αναπαράγεται τόσο σε μόνιμες όσο και σε εποχικές υδατοσυλλογές, όπως λίμνες, λούτσες, αρδευτικά και αποστραγγιστικά κανάλια, τεχνητές λιμνοδεξαμενές, βάλτους, έλη.
Ενδιαιτήματα:
1.1.2 Φυλλοβόλα Πλατύφυλλα
1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae)
1.1.2.2. Ostryo-Carpinion
1.1.3. Ψυχρόβια Κωνοφόρα (ελάτη, μαύρη πεύκη κλπ)
1.1.4. Παραποτάμια δάση
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες)
3.1.1. Χορτολίβαδα
3.1.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια
3.1.3. Φυσικά ξέφωτα
4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων]
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων]
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων]
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων]
4.11. Αλπικοί υγρότοποι [περιλαμβάνει αλπικά λιβάδια και εποχιακές συγκεντρώσεις από λιώσιμο χιονιού]
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ)
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων)
10.2. Δεξαμενές αλλά και λιμνούλες για πότισμα ζώων (κάτω των 80 στρεμμάτων)
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες]
10.8. Εποχιακά πλημμυριζόμενες αγροτικές γαίες
10.9. Εγκιβωτισμοί και Αποστραγγιστικά κανάλια, τάφροι
Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα κατά τους μήνες Φεβρουάριο έως Ιούλιο-Αύγουστο. Στις νοτιότερες περιοχές μπορεί να παραμένει στο νερό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα θηλυκά γεννούν ~200 αυγά τα οποία προσκολλούν σε υδρόβια βλάστηση. Περίπου τα μισά από αυτά δεν εκκολάπτονται λόγω γενετικής ανωμαλίας κατά την ανάπτυξη. Η γεννητική ωρίμανση επιτυγχάνεται σε ηλικία 3-5 ετών ενώ η διάρκεια ζωής κυμαίνεται από 10 ως 15 χρόνια.
Κατά κανόνα θηρεύει στον πυθμένα των υδατοσυλλογών. Τρέφεται με υδρόβια ασπόνδυλα, καθώς και χερσαία που πέφτουν στο νερό. Σε συνθήκες αυξημένης πυκνότητας παρατηρείται κανιβαλισμός.
Ευαίσθητο σε αλλαγές της ποιότητας του νερού. Οι κύριες απειλές περιλαμβάνουν υποβάθμιση/απώλεια του υδάτινου ενδιαιτήματος, κυρίως των αναπαραγωγικών θέσεων, λόγω εντατικής γεωργικής δραστηριότητας και αγρο-χημικής ρύπανσης. Επιπλέον απειλή αποτελεί η γενική κλιματική αλλαγή με τις επακόλουθες αυξημένες περιόδους ξηρασίας, ενώ η εισαγωγή ειδών ψαριών στις υδατοσυλλογές μπορεί να προκαλέσει σημαντική μείωση ή/και εξαφάνιση των τοπικών πληθυσμών.
Απειλές:
1. Απώλεια/υποβάθμιση ενδιαιτήματος (ανθρωπογενής)
1.1. Γεωργία
1.1.1.2. Μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις
1.1.1.3. Βιομηχανική γεωργία μεγάλης κλίμακας (πχ βιομηχανική ντομάτα, καπνά, βαμβάκια κλπ)
1.3.6. Άντληση υπόγειων υδάτων
1.7. Πυρκαγιές
3.5. Πολιτιστικές/επιστημονικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες
3.5.3. Ευρωπαϊκή, Μεσογειακή, Διεθνής αγορά
6. Ρύπανση (που επηρεάζει το ενδιαίτημα και/ή το είδος)
6.1.1. Φαινόμενο θερμοκηπίου /θέρμανση θαλασσών
6.1.2. Όξινη βροχή
6.1.3. Αποτελέσματα τρύπας όζοντος
6.2. Χερσαία ρύπανση
6.2.1. Γεωργική
6.2.2. Οικιακή
6.2.3. Εμπορική/Βιομηχανική
6.2.4. Άλλη μη-γεωργική πηγή ρύπανσης
6.3. Ρύπανση υδάτων
6.3.1. Γεωργικά απόβλητα
6.3.2. Οικιακά λύματα
6.3.3. Εμπορικά/Βιομηχανικά απόβλητα
6.3.4. Άλλες μη-γεωργικές πηγές ρύπανσης
6.3.8. Λύματα
7. Φυσικές καταστροφές
7.1. Ξηρασία
7.3. Ακραίες θερμοκρασίες
7.4. Πυρκαγιές
8. Αλλαγές στη δυναμική των ιθαγενών ειδών
8.2. Θηρευτές
9. Εσωτερικοί παράγοντες
9.1. Περιορισμένη διασπορά
9.3. Υψηλή νεανική θνησιμότητα
9.4. Ενδογαμία
10. Ανθρωπογενής ενόχληση
10.1. Αναψυχή/τουρισμός
10.2. Έρευνα
10.5. Πυρκαγιές από ανθρωπογενή αίτια
Το είδος συμπεριλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙ της Συνθήκης της Βέρνης, στην Οδηγία 92/43 της Ε.Ε. περί οικοτόπων (παράρτημα IV), καθώς και στο ΠΔ 67/81 (ως Triturus cristatus). Απαντάται σε αρκετές προστατευόμενες περιοχές.
Χρήση για επιστημονικούς-ερευνητικούς σκοπούς.
Purpose/Type of Use - Research - Includes specimens used in or as the subject of any type of research (e.g. behavioural, medicine, propagation, disease resistance, etc. = National, International.
- Sport hunting/specimen collecting - Includes collection and preservation of dead specimens for personal pleasure, e.g. not for research; collection of live specimens should be included under pets/display animals, horticulture. = National, International.
Primary forms removed from the wild - Whole animal/plant Removal of the whole individual from the wild population. 100%.
Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη.
K. Sotiropoulos, R.M. Polymeni, A. Legakis (1999): Geographic variation of Triturus cristatus superspecies populations in Greece. Abstracts, 8th ICZEGAR, Kavala.
K. Sotiropoulos, R.M. Polymeni, A. Legakis (1999): Allozyme clines and population differentiation in Triturus cristatus complex from Greece. Abstracts, 10th O.G.M., S.E.H, Heraklion.
Κ. Σωτηρόπουλος, Κ. Ελευθεράκος, Δ. Τσαπάρης, Χ. Γεωργιάδης, Ρ. Πολυμένη, Α. Λεγάκις (2006): Μελέτη μεταπληθυσμών των αμφίβιων Triturus carnifex macedonicus και Triturus vulgaris graecus στο Κεντρικό Ζαγόρι: Χωρική κατανομή του μεγέθους των υποπληθυσμών. 3ο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων, Ιωάννινα.
Κ. Sotiropoulos, A. Legakis, R.M. Polymeni (1995): A review of the knowledge on the distribution of the genus TRITURUS in Greece. HERPETOZOA, 8, 25 -34.
A. Ivanović, K. Sotiropoulos, T.D. Vukov, K. Eleftherakos, G. Džukić, R.M. Polymeni, M.L. Kalezić (2008): Cranial shape variation and molecular phylogenetic structure of crested newts (Triturus cristatus superspecies: Caudata, Salamandridae) in the Balkans. Biological Journal of the Linnean Society, in press.
Κ. Σωτηρόπουλος (2004): Γενετική και μορφολογική ποικιλότητα των ειδών του γένους Triturus (Αμφίβια, Ουρόδηλα) στον ελλαδικό χώρο: ιστορικές και οικολογικές ερμηνείες. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Valakos, E., Pafilis, P., Sotiropoulos, K., Lymberakis, P., Maragou, P., Foufopoulos, J. (2008): The Amphibians and Reptiles of Greece. Editions Chimaira.
Κ. Σωτηρόπουλος, Π. Μαραγκού (2000): Εκτίμηση της βιοποικιλότητας των Αμφιβίων και Ερπετών στα υγρά λιβάδια της Πρέσπας και προτάσεις για επιπλέον δράσεις. WWF Ελλάς.
Arntzen, J.W. 2001. Genetic variation in the Italian crested newt, Triturus carnifex, and the origin of a non-native population north of the Alps. Biodiversity and Conservation 10(6): 971-987.
Arntzen, J.W. 2003. Triturus cristatus Superspezies Kammolch-Artenkreis. In: K.G. Grossenbacher & B. Thiesmeier (eds), Handbuch der Reptilien und Amphibien Europas. Schwanzlurche (Urodela) IIA, pp. 421-514. Aula-Verlag, Wiebelsheim.
Crnobrnja-Isailovic, J., Dzukic, G., Krstic, N. and Kalezic, M.L. 1997. Evolutionary and paleogeographical effects on the distribution of the Triturus cristatus superspecies in the central Balkans. Amphibia-Reptilia 18: 321-332.
Gasc, J.-P. (ed.) 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europea Herpetologica & Museum National d'Histoire Naturelle, Paris.
Griffiths, R.A. 1996. Newts and Salamanders of Europe. Poyser Natural History, London.
Denoel, M. 2004. Distribution and characteristics of aquatic habitats of newts and yellow-bellied toads in the district of Ioannina (Epirus, Greece). Herpetozoa, 17: 49-64.
1. Δάση
1.1.2 Φυλλοβόλα Πλατύφυλλα = 2
1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 2
1.1.2.2. Ostryo-Carpinion = 2
1.1.3. Ψυχρόβια Κωνοφόρα (ελάτη, μαύρη πεύκη κλπ) = 2
1.1.4. Παραποτάμια δάση = 2
2. Θαμνώνες
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 2
3. Λιβάδια
3.1.1. Χορτολίβαδα = 1
3.1.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια = 1
3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 1
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση = 1
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 1
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.11. Αλπικοί υγρότοποι [περιλαμβάνει αλπικά λιβάδια και εποχιακές συγκεντρώσεις από λιώσιμο χιονιού] = 2
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 1
8. Ακτές
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 1
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων) = 1
10.2. Δεξαμενές αλλά και λιμνούλες για πότισμα ζώων (κάτω των 80 στρεμμάτων) = 1
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες] = 1
10.8. Εποχιακά πλημμυριζόμενες αγροτικές γαίες = 1
10.9. Εγκιβωτισμοί και Αποστραγγιστικά κανάλια, τάφροι = 1