ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Η Αβοκέτα είναι μεταναστευτικό είδος που αναπαράγεται στην Ευρώπη και την Ασία και διαχειμάζει στις παράκτιες περιοχές της Αφρικής και νότιας Ασίας.
Στην Ελλάδα κατά την αναπαραγωγική περίοδο (Απρίλιος - Ιούλιος) η Αβοκέτα απαντά σε παράκτιους υγροτόπους της δυτικής και βόρειας Ελλάδας και στα νησιά του βόρειου Αιγαίου (Handrinos & Akriotis 1997). Κατά το χειμώνα απαντά σε όλους τους μεγάλους παράκτιους υγροτόπους και σε ορισμένους εσωτερικούς (Κερκίνη, Κορώνεια).
Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός έχει μειωθεί σε σύγκριση με αυτόν της δεκαετίας του 1980 και 1990. Ενώ κατά τη δεκαετία του 1990 ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους εκτιμήθηκε στα 500-700 ζευγάρια (Handrinos & Akriotis 1997) σήμερα εκτιμάται στα 300-500 ζευγάρια (και παραμένει σταθερός με τον πληθυσμό που εκτιμήθηκε το 2004 (Birdlife International 2004). Οι περιοχές αναπαραγωγής ωστόσο, παραμένουν οι ίδιες και μάλιστα πρόσφατα παρατηρήθηκε μια επέκταση σε νέες περιοχές (Χαλκιδική).
Συγκεκριμένα, στο Δέλτα Έβρου υπολογίζεται ότι φωλιάζουν λιγότερα από 50 ζευγάρια (Μακρυγιάννη 2008, αδημοσίευτα στοιχεία) ενώ το 1982 ο αριθμός τους ήταν 120 (Goutner and Jerrentrup 1987). Στο δέλτα Αξιού-Λουδία- Αλιάκμονα υπολογίζεται ότι φωλιάζουν 20-30 ζευγάρια (Καζαντζίδης 2008, αδημοσίευτα στοιχεία), ενώ το 1996 η εκτίμηση για αυτή την περιοχή ήταν 50-70 ζευγάρια (Καζαντζίδης 1996, αδημοσίευτα στοιχεία). Επιπλέον και στη λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου όπου έχει καταγραφεί επίσης μείωση, τα τελευταία χρόνια φωλιάζουν 23-40 ζευγάρια (Περγαντής και Ρουσόπουλους 2008, αδημοσίευτα στοιχεία).
Άγνωστος παραμένει ο αριθμός των ζευγαριών που εκτιμάται ότι υπάρχουν σε αρκετούς ακόμη υγροτόπους και απαιτείται μια καταγραφή σε όλους τους μεγάλους υγροτόπους της χώρας για το σκοπό αυτό.
Ο διαχειμάζων πληθυσμός παραμένει σταθερός κατά την τελευταία δεκαετία και φαίνεται ότι έχει μειωθεί λίγο συγκριτικά με τη δεκαετία του 1980 (όταν ο μέγιστος διαχειμάζων πληθυσμός έφθανε μέχρι τα 8.500 άτομα, Handrinos and Akriotis 1997).
Είναι μονοτυπικό είδος με έναν πληθυσμό στην Ευρώπη.
Κύριες περιοχές αναπαραγωγής της Αβοκέτας στην Ελλάδα είναι το δέλτα Έβρου, το δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και τα νησιά Λήμνος και Λέσβος.
Διαχειμάζει στις παραπάνω περιοχές, καθώς επίσης και σε όλους τους μεγάλους παράκτιους υγροτόπους της Ελλάδας (Βιστονίδα, Αλυκή Κίτρους, Δέλτα Σπερχειού, Αμβρακικός, Δέλτα Καλαμά κ.α) αλλά και σε αρκετούς εσωτερικούς (λίμνη Κερκίνη, Κορώνεια).
Αναπαραγόμενος πληθυσμός στην Ελλάδα εκτιμάται σε 300-500 ζευγάρια που κατανέμεται στις περιοχές δέλτα Έβρου, δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και τα νησιά Λήμνος και Λέσβος. Επίσης εκτιμάται ότι αναπαράγεται και σε άλλους παράκτιους υγροτόπους αλλά σε μικρότερους αριθμούς.
Μετά το 2007 καταγράφηκαν για πρώτη φορά αποικίες στα παράκτια έλη του Αγίου Μάμαντα και τα έλη Νέας Φώκαιας Χαλκιδικής (με μέγιστο αριθμό περίπου 100 ζευγάρια (Καλπάκης, αδημοσίευτα στοιχεία).
Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα διαχειμάζουν 2.000 - 5.000 άτομα (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία – Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών, υπό ετοιμασία). Ο διαχειμάζων πληθυσμός της Αβοκέτας φαίνεται να παραμένει σταθερός κατά την τελευταία δεκαετία.
Οι περιοχές που μετά το συγκεντρώνουν περισσότερες από 1.000 Αβοκέτες το χειμώνα είναι το δέλτα Σπερχειού, η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου, το δέλτα Αξιού, το έλος Πτελέας και η Κερκίνη (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία – Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών υπό ετοιμασία).
Η Αβοκέτα φωλιάζει σε παράκτιους υγροτόπους, ιδιαίτερα σε λιμνοθάλασσες με υφάλμυρο νερό (8.5 και 8.6), προτιμώντας νησίδες (8.4) αλλά και εκβολές ποταμών (8.5), απαντά συχνά και σε ανθρωπογενείς ή τεχνητούς βιοτόπους (αλυκές) (10.4).
Σχηματίζει χαλαρές αποικίες, ιδιαίτερα σε λιμνοθάλασσες προτιμώντας τις νησίδες ή τις περιοχές με ελάχιστη ή καθόλου βλάστηση. Φωλιάζει συνήθως με άλλα παρυδάτια είδη όπως Καλαμοκανάδες και γλαρόνια.
Αποθέτει κατά τον Απρίλιο και Μάιο 3,64-3,76 αβγά που επωάζει για 23-24 ημέρες (Γκούτνερ 1983).
Τρέφεται με καρκινοειδή, υδρόβια έντομα και πολύχαιτους (Γκούτνερ 1983).
Διαχειμάζει σε παράκτιους υγροτόπους και σπανιότερα σε εσωτερικούς.
Καταστροφή ή υποβάθμιση των υγροτόπων.
Αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς στις περιοχές όπου φωλιάζει (αυξομειώσεις στη στάθμη του νερού).
Καταστροφή των παράκτιων νησίδων (κυρίως από τη διάβρωση).
Ρύπανση των ακτών.
Αύξηση της όχλησης στις αποικίες και τον άνθρωπο.
Θήρευση αβγών και νεοσσών από (κορακοειδή, αρπακτικά γλάρους, θηλαστικά).
Ενόχληση αποικιών ή και καταστροφή αβγών και νεοσσών από βοοειδή.
Η Αβοκέτα περιλαμβάνεται στο:
- Κοινοτική Οδηγία 79/409 «για την προστασίας των πουλιών και των βιοτόπων τους», Παράρτημα Ι.
- Σύμβαση της Βέρνης, παράρτημα ΙΙ.
- Σύμβαση της Βόννης, παράρτημα ΙΙ.
Τα μέρη όπου αναπαράγεται και διαχειμάζει τακτικά το είδος είναι προστατευόμενες περιοχές.
ΟΧΙ
BirdLife International 2004. Birds in Europe – Population estimates, trends and conservation status. Birdlife International Conservation Series No 12.
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία – Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλιών, υπό ετοιμασία. Μεσοχειμωνιάτικες μετρήσεις υδρόβιων πουλιών στην Ελλάδα 1967-2004. Ειδική Έκδοση. Αθήνα.
Γκούτνερ Β. 1983. Οικολογία αναπαραγωγής της Αβοκέτας (Recurvirostra acosetta L.) και του Στρειδοφάγου (Haematopus ostralegus L.) (Aves) στο δέλτα του ποταμού Έβρου. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 212 σελ.
Goutner V. and Jerrentrup H. 1987. The destruction of the Drana lagoon in the Evros delta Ramsar wetland and its consequences for waterfowl. W.S.G. Bull. 50: 18-19.
Handrinos G. and T. Akriotis, 1997. The birds of Greece. C. Helm, A & C Black, London.
Καζαντζίδης Σ. 1996 και 2008. Αδημοσίευτα στοιχεία.
Κακαλής Ε. Αδημοσίευτα στοιχεία για τους υγροτόπους της Λέσβου και αδημοσίευτα στοιχεία από το πρόγραμμα «Παρακολούθησης υγροτόπων Αλυκής και Χορταρόλιμνης Λήμνου. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία».
Καλπάκης Σ. 2008. Αδημοσίευτα στοιχεία.
Μακρυγιάννη Ε. 2008 Αδημοσίευτα στοιχεία.
Ρουσόπουλος Γ. 2008 Αδημοσίευτα στοιχεία.
Περγαντής Φ. 2008 Αδημοσίευτα στοιχεία.
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 2
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 2
4.14. Μόνιμες αλμυρές, υφάλμυρες ή αλκαλικές λίμνες = 1
4.16. Μόνιμα αλμυρά, υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (ponds) = 9
8. Ακτές
8.2. Χαλικώδεις και αμμώδεις παραλίες [περιλαμβάνει αμμολουρίδες, αμμονησίδες, θίνες] = 1
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 1
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 1
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 1
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.4. Τηγάνια αλυκών, αλυκές = 1