Microtus felteni

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

Κατηγορία κινδύνου: 
1α. Επιστημονικό όνομα: 
Microtus felteni Malec & Storch, 1963
1β. Συνώνυμα: 

----------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Σκαπτοποντικός του Felten
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Felten’s vole
2α. Τάξη: 
Rodentia
2β. Οικογένεια: 
Cricetidae
3i. Εξάπλωση: 

Το είδος Microtus felteni είναι ενδημικό της Βαλκανικής χερσονήσου, με περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση στην Ελλάδα, την Αλβανία και τα Σκόπια. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί στην Κ. & Δ. Μακεδονία και στην Ήπειρο.

3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Κινδυνεύοντα (EN)
3β. Κριτήρια: 
Β2α +2β(i,ii,iii,iv)
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Το είδος M. felteni είναι ιδιαίτερα σπάνιο σε όλη την περιοχή εξάπλωσής του. Όλοι οι πληθυσμοί του είδους είναι κατακερματισμένοι, μικροί σε μέγεθος και απομονωμένοι μεταξύ τους.  Τα τελευταία 50 χρόνια έχουν συλλεχθεί ελάχιστα άτομα από φυσικούς πληθυσμούς στην Ελλάδα, και μόνο από πέντε τοποθεσίες (Βόιο, Κατάρα, Περτούλι, Σέλι, Πισοδέρι). Παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες δειγματοληψίας κατά τα τελευταία 10 χρόνια, ελάχιστα άτομα έχουν συλλεχθεί από το Σέλι (Ν. Νάουσας) και το Πισοδέρι (Ν. Φλωρίνης), ενώ από το 2001 και μετά, μόνο από την πρώτη τοποθεσία.  Λόγω της διαταραχής των ενδιαιτημάτων του είδους, εξαιτίας κυρίως τουριστικής και οικιστικής ανάπτυξης στις περιοχές παρουσίας του, είναι πολύ πιθανή η περαιτέρω μείωση των ήδη πολύ μικρών πληθυσμών του. Δεν αποκλείεται πάντως να υπάρχουν πληθυσμοί του είδους σε άλλες, δυσπρόσιτες περιοχές.

5. Λόγοι αλλαγής από προηγούμενη αξιολόγηση: 
6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
14.4.2008
8α. Αξιολογητές: 
Ροβάτσος Μιχαήλ, Μήτσαινας Γεώργιος, Γιαγιά-Αθανασοπούλου Ευαγγελία.
8β. Ελεγκτές: 
Γιαγιά-Αθανασοπούλου Ευαγγελία, Μήτσαινας Γεώργιος, Ροβάτσος Μιχαήλ, Σφουγγάρης Αθανάσιος.
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

Κατά τα τελευταία έτη, το γένος Microtus έχει ταξινομηθεί από διάφορους ερευνητές στις οικογένειες Muridae, Arvicolidae ή Cricetidae.  Σήμερα, η επικρατούσα άποψη, την οποία υιοθετεί και η IUCN, είναι ότι το γένος ανήκει στην οικογένεια Cricetidae.

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Έχουν συλλεχθεί ελάχιστα άτομα από φυσικούς πληθυσμούς στην Ελλάδα, και μόνο από έξι τοποθεσίες (Βόιο, Κατάρα, Περτούλι). Παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες δειγματοληψίας, ελάχιστα άτομα έχουν συλλεχθεί από το Σέλι (Ν. Νάουσας) και το Πισοδέρι (Ν. Φλωρίνης) τα τελευταία 10 χρόνια.

9γ. Πληθυσμός: 

Όλοι οι πληθυσμοί του είδους είναι κατακερματισμένοι, μικροί σε μέγεθος και απομονωμένοι μεταξύ τους. Το είδος έχει καταγραφεί σε έξι τοποθεσίες στην Ελλάδα και μόνο στις δύο από αυτές έχουν συλλεχθεί άτομα τα τελευταία 10 χρόνια.

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Ο σκαπτοποντικός του Felten αποικίζει αλπικά οροπέδια με αγρωστώδη βλάστηση, όπου κατασκευάζει υπόγειες στοές. Πρόκειται για εδαφόβιο είδος που τρέφεται τόσο με ρίζες και βολβούς, όσο και με υπέργειους μαλακούς βλαστούς. Δεν είναι γνωστά περισσότερα στοιχεία για την ηθολογία και την οικολογία του είδους.

9εi. Απειλές (κείμενο): 

Η δημιουργία χιονοδρομικών κέντρων, τουριστικών υποδομών και αγροτικών δρόμων στις περιοχές εξάπλωσης (Σέλι και Πισοδέρι) προκάλεσε σημαντική υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του είδους. Επίσης, και στις δύο παραπάνω περιοχές ο σκαπτοποντικός του Felten, βρίσκεται σε συμπατρία με τα είδη M. thomasi, M. levis και M. subterraneus, τα οποία πιθανώς ασκούν ανταγωνιστική πίεση στους ήδη μικρούς πληθυσμούς του είδους.

Άλλη

5.2: Τα τρωκτικά θεωρούνται επιβλαβής οργανισμοί τόσο για την δημόσια υγεία, όσο και για τις αγροτικές καλλιέργειες και αποτελούν στόχο. Οι οργανωμένες προσπάθειες μυοκτονιών επιβλαβών ειδών όπως Rattus sp., M. thomasi και M. Guentheri από την τοπική αυτοδιοίκηση και αγροτικούς φορείς, προκάλεσε τη μείωση των πληθυσμών ευάλωτων ειδών όπως ο Σκαπτοποντικός του Felten.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

---------

9ζ. Χρήση: 

Το τάξον δεν χρησιμοποιείται τοπικά, εθνικά ή διεθνώς.

10. Βιβλιογραφία: 

Andera, M., 1991. First records of Microtus (Pitymys) felteni in Albania. Z. Säugetierkd. 56, 380

Mitsainas G. P., Rovatsos M. T. and Giagia-Athanasopoulou E. B., 2008. Heterochromatin study and geographical distribution of Microtus species (Rodentia, Arvicolinae) from Greece. Mammalian Biology, doi:10.1016/j.mambio.2008.11.001.

Niethammer, J., 1982. Microtus felteni. In: Niethammer, J., Krapp, F. (Eds.), Handbuch der Säugetiere Europas. Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden, pp. 438-441.

Ondrias, J.C., 1966. The taxonomy and geographical distribution of the rodents of Greece. Säug. Mitt. 14, 1-136.

Petrov, B., Živković, S., Ružić, A., Rimsa, D., 1975. A new mammal in the fauna of Serbia (Microtus epiroticus Ondrias 1966). Arh. biol. nauka 27, 19-20.

Petrov, B., Živković, S., Rimsa, D., 1976. Über die Arteigenstandigkeit der Kleinwühlmaus Pitymys felteni (Mammalia: Rodentia). Senck. Biol. 57, 1-10.

Shenbrot, G.I., Krasnov, B.R., 2005. Atlas of the geographic distribution of the arvicoline rodents of the world (Rodentia, Muridae: Arvicolinae). Pensoft Publishers, Sofia.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

1. Δάση

1.1. Εύκρατα Δάση = 1

3. Λιβάδια

3.1 Εύκρατα λιβάδια

3.1.1. Χορτολίβαδα = 1

3.1.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια = 1

3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 2

9. Τεχνητά – Χερσαία 

9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ)  =  9

9.2. Βοσκότοποι που διαχειρίζονται, φυτεύονται ή λιπαίνονται = 2

9.3. Φυτείες = 9

Bi. Δράσεις διαχείρισης (υπάρχουν): 
Thu, 2019-08-22 10:31 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith