ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Sterna nilotica
Στην Ελλάδα το είδος αναπαράγεται σήμερα σε 5 αποικίες στην Κ. Μακεδονία, Θράκη και Δυτική Ελλάδα. Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται κυρίως στην Α. Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολικό Αιγαίο και Δυτική Ελλάδα. Στην Ευρώπη αναπαράγεται στις ακτές της Μεσογείου και Μαύρης θάλασσας καθώς και στον Ατλαντικό, Βόρεια θάλασσα και Βαλτική (Δανία, Γερμανία κ.λ.π.). Ευρύτερα η εξάπλωσή του περιλαμβάνει τη δυτική Αφρική, Ασία (Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν κ.α.), Αυστραλία, Αραβία και ανατολικές και δυτικές ακτές Αμερικής. Διαχειμάζει σε στέπες και σαβάνες της υποσαχάριας δυτικής και ανατολικής Αφρικής (Κένυα, Ουγκάντα, Τανζανία, Μάλι, Σενεγάλη).
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ευρωπαϊκός πληθυσμός χωρίζεται σε δύο βιογεωγραφικές ενότητες, την ανατολική και την δυτική (Sanchez et al 2004).
Το είδος έχει χαμηλούς πληθυσμούς ώριμων ατόμων στην Ελλάδα (<1000 ώριμα άτομα) και αναπαράγεται σε λιγότερες από 6 τοποθεσίες στη χώρα. Επίσης, η περιοχή κατοίκησης έχει έκταση μικρότερη από 2000 km2 και υφίσταται μείωση.
Είναι πολυτυπικό είδος με έξι υποείδη (Sanchez et.al.2004, del Hoyo et al. 1996).
Στην Ελλάδα οι αποικίες του είδους έχουν σήμερα μειωθεί σε 5 από 7 που ήταν την περασμένη δεκαετία. Το Γελογλάρονο αναπαράγεται στο Δέλτα του Έβρου, Δέλτα Αλιάκμονα, Αμβρακικό κόλπο, Λ/σα Καλογριάς και Κοτύχι. Κατά τη μετανάστευση καταγράφεται ως κοινό ή συχνό στους υγροτόπους της Θράκης (Δέλτα Έβρου, Λ/σες Θράκης, Δέλτα Νέστου), Αλυκή Κίτρους, Αλυκή Νάξου, Κόλπος Καλλονής, ταμιευτήρες τέως Λίμνης Κάρλας, Διβάρι Πύλου, Αλυκή Αιγίου.
Παγκόσμιος πληθυσμός εκτιμάται σε 79,000-310,000 άτομα από τα οποία 12.000 – 20.000 ζευγάρια δηλαδή ποσοστό περίπου 16 – 30% του παγκόσμιου πληθυσμού αναπαράγεται στην Ευρώπη (Birdlife International 2004). Ο ελληνικός πληθυσμός του εκτιμάται σήμερα σε 180– 280 ζευγάρια και παρουσιάζεται μειωμένος (8-20%) σε σχέση με αντίστοιχες μετρήσεις της προηγούμενης δεκαετίας (194 – 346 ζευγάρια). Κατά τη μετανάστευση το είδος καταγράφεται ως κοινό ή συχνό στις περιοχές που αναφέρονται στο πεδίο 9β.
Ζει σε παράκτιες περιοχές, εκβολές ποταμών και δελταϊκά συστήματα, λιμνοθάλασσες, αλλά και σε εσωτερικές λίμνες, βάλτους και ποτάμια ακόμη και σε ορεινές λίμνες σε υψόμετρα έως 2000 μ. στην Αρμενία, την Τουρκία και την Ισπανία. Παρ ’ότι ζει κοντά στο νερό είναι σε γενικές γραμμές το λιγότερο υδρόβιο γλαρόνι σε σχέση με τα άλλα της οικογένειας. Εκτός αναπαραγωγικής περιόδου βρίσκεται σε μεγάλες χερσαίες περιοχές της Αφρικής κοντά σε ποτάμια, εκβολές ποταμών, ορυζώνες και λίμνες.
Την περίοδο της αναπαραγωγής τρέφεται με έντομα είτε στους υγρότοπους είτε σε αγροτικές καλλιέργειες, ορυζώνες, και λιβάδια ή ακόμη και σε ημιερημικές περιοχές.
Ξεχειμωνιάζει στον ίδιο τύπο οικοτόπου περίπου όπου απαντά και κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Τρέφεται με πληθώρα ειδών τροφής και χαρακτηρίζεται ευκαιριακό είδος ως προς την δίαιτά του. Μεγάλο μέρος της δίαιτάς του αποτελείται από έντομα χερσαία και υδρόβια σε στάδιο ενήλικου ή προνύμφης. Τρέφεται επίσης με αράχνες, μικρά ερπετά, αμφίβια, μικρά ψάρια και σπάνια με μικρά τρωκτικά και πουλιά
Το γελογλάρονο έχει υποστεί σημαντική μείωση των πληθυσμών του στην Ευρώπη κατά τον 20ο αιώνα. Κυριότερες αιτίες είναι η υποβάθμιση του βιότοπου τροφοληψίας λόγω εντατικοποίησης της γεωργίας, η ενόχληση στις αποικίες αναπαραγωγής και η αύξηση της πιθανότητας θήρευσης, καθώς και η υποβάθμιση του βιοτόπου και η ευρεία χρήση φυτοφαρμάκων στις περιοχές ξεχειμωνιάσματος στην Αφρική.
Στην Ελλάδα οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζει το είδος σχετίζονται με την υποβάθμιση και απώλεια του ενδιαιτήματος φωλιάσματος και τροφοληψίας κυρίως λόγω αποξήρανσης υγροτόπων, επέκτασης κι εντατικοποίησης της γεωργίας, ρύπανσης από φυτοφάρμακα, διακυμάνσεων στα επίπεδα νερού, διάβρωσης των ακτών και ανάπτυξης ή αλλοίωσης στις περιοχές τροφοληψίας. Επιπλέον έχει καταγραφεί χαμηλή αναπαραγωγική επιτυχία λόγω όχλησης στις αποικίες.
SPEC 3
Ευρωπαϊκό καθεστώς απειλής Τρωτό (VU)
Οδηγία 79/409: Παράρτημα Ι
Σύμβαση της Βέρνης: Παράρτημα ΙΙ
Δίκτυο Emerald
Σύμβαση της Βόννης: Παράρτημα ΙΙ
Σύμβαση AEWA
----------
Sanchez J. M., A. Munoz Del Viejo, C. Corbacho, E. Costillo and C. Fuentes, 2004. Status and trends of Gull-billed Tern Gelochelidon nilotica in Europe and Africa. Bird Conservation International (2004) 14:335–351.
BirdLife International 2004. Birds in Europe – Population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK, BirdLife International (BirdLife Conservation Series No 12).
del Hoyo J, A. Elliott and J. Sargatal . 1996. Handbook of the Birds of the World Vol. 3. BirdLife International. Lynx Editions.
3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.1. Χορτολίβαδα = 9
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 2
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 2
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 1
4.14. Μόνιμες αλμυρές, υφάλμυρες ή αλκαλικές λίμνες = 1
4.15. Εποχιακές/περιοδικές αλμυρές, υφάλμυρες ή αλκαλικές λίμνες και πεδία = 2
4.16. Μόνιμα αλμυρά, υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (ponds) = 2
4.17. Εποχιακά/περιοδικά υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (pools) = 2
8. Ακτές
8.2. Χαλικώδεις και αμμώδεις παραλίες [περιλαμβάνει αμμολουρίδες, αμμονησίδες, θίνες] = 1
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 1
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 1
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 1
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων) = 2
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες] = 2