Coracias garrulus

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

Κατηγορία κινδύνου: 
1α. Επιστημονικό όνομα: 
Coracias garrulus Linnaeus, 1758
1β. Συνώνυμα: 

-------------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Χαλκοκουρούνα
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
European Roller
2α. Τάξη: 
Coraciiformes
2β. Οικογένεια: 
Coraciidae
3i. Εξάπλωση: 

Κυρίως Παλαιαρκτική κατανομή, από Ιβηρική χερσόνησο / ΒΔ Αφρική μέχρι Κ. Ασία. Μεταναστευτική, διαχειμάζει στην Αφρική και τη Ν. Ασία. Καλοκαιρινός επισκέπτης (τέλη Απρ. – Σεπτέμβριο) στην Ελλάδα. Έχει χαθεί από τις περισσότερες περιοχές στην Κ. και Ν. Ελλάδα όπου φώλιαζε. Πλέον αναπαράγεται κυρίως σε πεδινές περιοχές της Β. Θεσσαλίας,  Δ. Μακεδονίας, Κ & Α. Μακεδονίας και Θράκης και σε νησιά του Β-Α Αιγαίου και στα Δωδεκάνησα (κυρίως Κω, Νίσυρο, μικρότεροι πληθυσμοί σε Σάμο, Τήλο, Ρόδο. Περαστική σε πολλά νησιά και στη Ν. Ελλάδα αλλά πουθενά κοινή κατά τη μετανάστευση.

3ii. Χάρτης εξάπλωσης: 
3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Τρωτά (VU)
3β. Κριτήρια: 
C1
3βi. Κριτήρια (λίστα): 
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Μολονότι δεν υπάρχουν μετρήσεις πληθυσμών είναι βέβαιο ότι το είδος έχει υποστεί πολύ μεγάλη μείωση, σο σε πληθυσμό όσο και σε κατανομή, ιδίως κατά τις δεκαετίες 1970, 1980. Οι εκτιμήσεις για το μέλλον είναι εξαιρετικά δυσοίωνες επειδή όλοι οι βιότοποι το είδους απειλούνται από την εγκατάλειψη παραδοσιακής γεωργίας – εντατικοποίηση καλλιεργειών στην ηπειρωτική Ελλάδα και την ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων στο Αιγαίο. Επίσης ο ελληνικός πληθυσμός είναι μικρός, πιθανά όχι περισσότερα από 500 ζευγάρια (δηλαδή <2.500 ώριμα άτομα). Γι αυτό κρίνεται ότι πληροί τουλάχιστον το κριτήριο για Τρωτό VU με βάση τη μελλοντική μείωση. Επιπλέον δεν υπάρχει δυνατότητα ενίσχυσης του ελληνικού πληθυσμού από γειτονικές χώρες επειδή οι πληθυσμοί του είδους βρίσκονται παντού σε μεγάλη μείωση και γι αυτό δεν υπάρχει λόγος ελάττωσης του κριτηρίου.

5. Λόγοι αλλαγής από προηγούμενη αξιολόγηση: 
6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
25/8/2008
8α. Αξιολογητές: 
Κ. Παπακωνσταντίνου, Θ. Κομηνός, Γ. Κατσαδωράκης.
8β. Ελεγκτές: 
Γ. Κατσαδωράκης, Γ. Χανδρινός.
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

------------

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Παραδοσιακές καλλιέργειες στη Δ. Μακεδονία, τοπικά σε Κ. & Α.  Μακεδονία και Θράκη. Καλλιεργημένες περιοχές σε Κω και Ρόδο. Σαβάνα με Pistacia terebinthus σε Νίσυρο και Τήλο.

9γ. Πληθυσμός: 

Ο ελληνικός πληθυσμός έχει εκτιμηθεί στα 200-300 ζευγάρια, ίσως να φτάνει τα 500. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, μπορούμε όμως να θεωρήσουμε ότι υπάρχουν δύο διακριτοί πληθυσμοί, εκείνος της Β Ελλάδας (Δ. Μακεδονία Κ. & Α. Μακεδονία και Θράκη) που είναι 200 – 300 ζευγάρια και εκείνος στα νησιά του Α. Αιγαίου και Δωδεκάνησα, που συνδέονται με τον πληθυσμό της Τουρκίας και υπολογίζεται σε 100 – 200 ζευγάρια.

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Κυρίως ανοιχτές στέπες και χέρσες εκτάσεις (π.χ. 3.1.1., 3.1.3) παραδοσιακές καλλιέργειες και βισκότοποι (9.1., 9.2). Επίσης ανοιχτή σαβάνα από θερμόφιλα φυλλοβόλα (1.1.2.1) και χέρσες περιοχές – λιβάδια με δέντρα και κατάλληλες θέσεις φωλιάσματος σε κάθετες όχθες και παλιά δέντρα (π.χ. 3.1.1 και 3.1.3).

9εi. Απειλές (κείμενο): 

Κυρίως απώλεια ενδιαιτήματος από εντατικοποίηση καλλιεργειών αλλά και εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών. Ιδιαίτερα ευάλωτη στην απώλεια θέσεων φωλιάσματος (τρύπες σε παλιά δέντρα, σε κάθετες όχθες ποταμών, σε παλαιά κτήρια και πρανή δρόμων) από καναλοποίηση ποταμών,  κοπή παλαιών δέντρων, βελτίωση επαρχιακών δρόμων και εντατικοποίηση χρήσης υπαίθρου σε πεδινές περιοχές. Πιθανά δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα. Πιθανά λαθραίο κυνήγι. Οι νησιωτικοί πληθυσμοί κινδυνεύουν από απώλεια βιοτόπου κυρίως λόγω της επέκτασης τουριστικών εγκαταστάσεων.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

Προστατεύεται σε διεθνές επίπεδο (Παρ. Ι της 79/409/ΕΕ, ΙΙ της Σύμβασης Βέρνης, ΙΙ της Σύμβασης Βόννης). Μικρό μέρος του ελληνικού πληθυσμού βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.

9ζ. Χρήση: 

Τι ποσοστό (%) του συνολικού πληθυσμού χρησιμοποιείται = <5%

Purpose/Type of Use = Sport hunting/specimen collecting = National, International.

Primary forms removed from the wild =  Whole animal/plant = 26-50%, Eggs, fruits, seeds = 26-50%.

Source of specimens in commercial trade = Wild = 100%

Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη

Τάση στο ποσό συλλογής/συγκομιδής που προκαλείται λόγω εξημέρωσης και καλλιέργειας τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη

10. Βιβλιογραφία: 

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Αδημοσίευτα στοιχεία.

Handrinos, G. & Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. Helm.

BirdLife International (2004). Birds in Europe: trends and conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International (BirdLife Conservation Series No12).

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

1. Δάση

1.1. Εύκρατα Δάση

1.1.1. Θερμόβια Κωνοφόρα (χαλέπιος, τραχεία, κυπαρίσσια, άρκευθοι κλπ) = 2

1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 1

1.1.4. Παραποτάμια δάση = 2

2. Θαμνώνες

2.1. Φρύγανα =  2

2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα =  9

2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 9

3. Λιβάδια

3.1 Εύκρατα λιβάδια

3.1.1. Χορτολίβαδα = 1

3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 1

3.1.5. Χέρσα εδάφη = 2

9. Τεχνητά – Χερσαία 

9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2

9.2. Βοσκότοποι που διαχειρίζονται, φυτεύονται ή λιπαίνονται = 1

9.3. Φυτείες = 2

9.5. Αστικές περιοχές και πάρκα = 9

Β. Βασικές απειλές (υφιστάμενη): 
Β. Βασικές απειλές (μελλοντική): 
Bii. Δράσεις διαχείρισης (απαιτούνται): 
Thu, 2018-11-29 17:25 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith