Aquila fasciata

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

Κατηγορία κινδύνου: 
1α. Επιστημονικό όνομα: 
Aquila fasciata Vieillot, 1822
1β. Συνώνυμα: 

Hieraaetus fasciatus

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Σπιζαετός
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Bonelli’s Eagle
2α. Τάξη: 
Accipitriformes
2β. Οικογένεια: 
Accipitridae
3i. Εξάπλωση: 

Το είδος είναι επιδημητικό στη νότια Ευρασία, βόρεια Αφρική, Αραβία και (απομονωμένος πληθυσμός) στις Μικρές Σούνδες (Ινδονησία) (Ferguson-Lees & Christie 2001). Στην Ελλάδα απαντάται σήμερα σε όλες τις ζωογεωγραφικές περιφέρειες, με μεγαλύτερη πυκνότητα στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη και τη νοτιοανατολική Πελοπόννησο. Παλιότερα ήταν  λίγο πιο διαδεδομένο στη βόρεια Ελλάδα (Χανδρινός 1992, Handrinos & Akriotis 1997).

3ii. Χάρτης εξάπλωσης: 
3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Τρωτά (VU)
3β. Κριτήρια: 
D1 (C1 on evaluation sheet)
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Ο ελληνικός πληθυσμός του είδους υπολογίστηκε σε 100-140 ζευγάρια ή λιγότερα από 1.000 ώριμα άτομα (κριτήριο D) και θεωρείται μάλλον σταθερός (Bourdakis & Xirouchakis 2008).

5. Λόγοι αλλαγής από προηγούμενη αξιολόγηση: 
6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
25/6/2008
8α. Αξιολογητές: 
Χ. Αλιβιζάτος, Ε. Μπουρδάκης, Γ. Χανδρινός.
8β. Ελεγκτές: 
Χ. Αλιβιζάτος, Γ. Χανδρινός.
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

----------------

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Το είδος έχει αραιή κατανομή στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά είναι ευρέως διαδεδομένο στα νησιά του Αιγαίου, ακόμη και σε σχετικά μικρά νησιά, στην Κρήτη και τη ΝΑ Πελοπόννησο.

9γ. Πληθυσμός: 

Ο πληθυσμός του εκτιμήθηκε σε 100-140 ζευγάρια. Μερικά ζευγάρια, κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα, είναι σχετικά απομονωμένα, ενώ αντίθετα σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού. Η επιτυχία αναπαραγωγής του είδους στην Ελλάδα θεωρείται προς το παρόν ικανοποιητική (Alivizatos & Bourdakis 2002, Bourdakis & Xirouchakis 2008, Αλιβιζάτος & Ρήγας αδημ.).

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Το είδος στην Ελλάδα απαντάται σε μεσογειακά, ως επί το πλείστον μάλιστα νησιωτικά οικοσυστήματα (μια ιδιομορφία σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες). Φωλιάζει κυρίως σε βράχια (5., 8.1.) και τρέφεται κυρίως σε φρύγανα, μακία και άλλους θαμνώνες (2.1., 2.2., 2.3.) και (κυρίως τα νεαρά) σε αραιά δάση (1.1.2.1.), καλλιέργειες (9.1) και υγροτόπους (π.χ. 4.4., 4.7.). Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά, πιο σπάνια δε με σαύρες (Alivizatos & Bourdakis 2002).

9εi. Απειλές (κείμενο): 

Απειλείται κυρίως από τη λαθροθηρία και τη μείωση της τροφής του, πιο τοπικά από την ενόχληση κοντά στη φωλιά του και τις διανοίξεις δρόμων. Επίσης απειλείται και από προσκρούσεις (ηλεκτροφόρα καλώδια, ανεμογεννήτριες) και είναι γνωστές περιπτώσεις πνιγμού σε δεξαμενές. Ίσως να απειλείται και από τους ιερακοθήρες (Arroyo & Ferreiro 1999, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημ., Αλιβιζάτος & Ρήγας αδημ.).

Άλλη

4.3. Πνιγμός σε στέρνες.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

Προστατεύεται σε διεθνές (Παρ. Ι της 79/409/ΕΕ, ΙΙ της Σύμβασης Βέρνης, ΙΙ της Σύμβασης Βόννης) και ελληνικό επίπεδο (απόφαση 414985/1985 ΥΠΓΑΤ) (Χανδρινός 1992, Tucker & Evans 1997). Το μεγαλύτερο μέρος του γνωστού ελληνικού πληθυσμού βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.

9ζ. Χρήση: 

Ίσως (σπάνια πλέον) για ταρίχευση (Ελλάδα) και συλλογή αβγών και ιερακοθηρία (διεθνώς).

Τι ποσοστό (%) του συνολικού πληθυσμού χρησιμοποιείται = <10%

Purpose/Type of Use = Sport hunting/specimen collecting = National, International. 

Primary forms removed from the wild = Whole animal/plant =  >75%, Eggs, fruits, seeds = 0-25%. 

Source of specimens in commercial trade = Wild = 100%. 

Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια = Μείωση

Τάση στο ποσό συλλογής/συγκομιδής που προκαλείται λόγω εξημέρωσης και καλλιέργειας τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη.

10. Βιβλιογραφία: 

Alivizatos, H. & Bourdakis, S. 2002. Diet and Breeding Success of the Bonelli’s Eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece: Preliminary Data. International Hawkwatcher No 5: 3-6.

Arroyo, B., & Ferreiro, D. 1999. European Union Species Action Plan for the Bonelli’s Eagle Hieraaetus fasciatus in Europe. BirdLife International.

Bourdakis, S., & Xirouchakis, S. 2008. The Bonelli’s eagle (Hieraaetus fasciatus) in Greece. In V. J. Hernández. (Editor) The Bonelli's eagle. Ecology, behaviour and conservation.

Ferguson-Lees, J. & Christie, D.A. 2001. Raptors of the world. Helm. London.

Handrinos, G. & Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. Helm.

Tucker, G.M. & Evans, M.I. 1997. Habitats for Birds in Europe. BirdLife Conservation Series No. 6. BirdLife International.

Αλιβιζάτος, Χ. & Ρήγας, Ι. Αδημοσίευτα στοιχεία.

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Αδημοσίευτα στοιχεία.

Χανδρινός, Γ.  1992. Το Κόκκινο Βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

1. Δάση

1.1. Εύκρατα Δάση

1.1.1. Θερμόβια Κωνοφόρα (χαλέπιος, τραχεία, κυπαρίσσια, άρκευθοι κλπ) = 9

1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 2

2. Θαμνώνες

2.1. Φρύγανα = 1

2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα = 1

2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 1

3. Λιβάδια

3.1 Εύκρατα λιβάδια

3.1.1. Χορτολίβαδα = 9

4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)

4.2. Ποτάμια/Ρυάκια παροδικής ροής = 2

4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 2

4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 2

5. Βραχώδεις περιοχές [περιλαμβάνονται γκρεμοί, κορυφές βουνών, σάρες] = 1

8. Ακτές

8.1. Βραχώδεις ακτές [περιλαμβάνονται βραχονησίδες και θαλάσσιοι γκρεμοί] = 1

10. Τεχνητά - υδρόβια

10.2. Δεξαμενές αλλά και λιμνούλες για πότισμα ζώων (κάτω των 80 στρεμμάτων) = 2

Β. Βασικές απειλές (υφιστάμενη): 
Β. Βασικές απειλές (μελλοντική): 
Bii. Δράσεις διαχείρισης (απαιτούνται): 
Mon, 2020-04-13 10:30 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith