Tursiops truncatus
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
-----------
Απαντάται στη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Ατλαντικό.
Στην Ελλάδα συναντάται σε όλες τις παράκτιες περιοχές, στενά και κόλπους, καθώς και γύρω και ανάμεσα από νησιά στο Ιόνιο Πέλαγος και από το Θρακικό έως το Λυβικό Πέλαγος. Ένας απομονωμένος υποπληθυσμός ρινοδέλφινου υπάρχει στον Αμβρακικό Κόλπο (Frantzis, 2007).
Αλιευτικά πεδία ΦΑΟ: Κεντρική Μεσόγειος (Υποπεριοχή 37.2) - Ιόνιο (37.2.2) και Ανατολική Μεσόγειος (Υποπεριοχή 37.3) - Αιγαίο (37.3.1)
Ο πληθυσμός του ρινοδέλφινου της Μεσογείου υπόκειται μείωση κυρίως εξαιτίας της ηθελημένης θανάτωσης από αλιείς λόγω των ζημιών που προκαλεί στα δίχτυα και τα αλιεύματα (με εκστρατείες εξόντωσης ανά τη Μεσόγειο τουλάχιστον μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 60), της παγίδευσης του σε δίχτυα, και της απώλειας και υποβάθμισης του ενδιαιτήματος του λόγω της υπεραλίευσης και της μειωμένης διαθεσιμότητας τροφής. Η όχληση από τη θαλάσσια κυκλοφορία και τα υψηλά επίπεδα ρυπαντών που εντοπίζονται στα ρινοδέλφινα της Μεσογείου πιθανώς δυσχεραίνουν την κατάσταση του πληθυσμού. Υπολογίζεται κατά συμπερασμό από τα διαθέσιμα στοιχεία ότι ο πληθυσμός της Μεσογείου έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 30% από το 1946, ενώ σε κάποιες περιοχές όπως η Αδριατική, έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 50% τα τελευταία 50 χρόνια. Επίσης, υπάρχουν απομονωμένοι πληθυσμοί όπως αυτός του Αμβρακικού κόλπου, που αντιμετωπίζουν κίνδυνο εξαφάνισης σε τοπικό επίπεδο. Αν και προτείνεται η αντιμετώπιση των ρινοδέλφινων της Μεσογείου ως ενός ενιαίου πληθυσμού, αυτό αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση της εκτίμησης του μεγέθους του (Reeves and Notarbartolo di Sciara, 2006).
-------------
Το ρινοδέλφινο απαντάται σε όλο το Αιγαίο και Ιόνιο κοντά στις ακτές, αλλά και αρκετά πιο μακριά, σε σχετικά ρηχά νερά ανάμεσα σε νησιά, μέχρι και τη νότια Κρήτη και τη Γαύδο, όπως και στον Αμβρακικό Κόλπο (Frantzis, 2007). Ο Αμβρακικός (έκταση 400 τετρ. χλμ.) είναι ένας αρκετά κλειστός κόλπος, ο οποίος φιλοξενεί έναν πιθανότατα απομονωμένο υποπληθυσμό ρινοδέλφινων (Bearzi et al., 2008).
Ο υποπληθυσμός του Αμβρακικού Κόλπου αριθμεί 148 άτομα (Bearzi et al., 2008).
Δεν υπάρχει ποσοτική εκτίμηση του υποπληθυσμού ρινοδέλφινων της Ελλάδας, αλλά μόνο συμπερασματικές πρόχειρες εκτιμήσεις βασισμένες στην κρίση ερευνητών. Βάσει αυτών, ο υποπληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε θεωρητικά να αριθμεί από ένα ελάχιστο δυνατό αριθμό 3.800 ατόμων, έως το μέγιστο πιθανό αριθμό των 9.000 ατόμων. ΕΙΟΝΕΤ
7.1. Ανοιχτή θάλασσα. Κυρίως σε περιοχές με βάθη έως 250 μέτρα και σε απόσταση έως 6 χιλιόμετρα από την ακτή.
7.2. Ρηχά νερά [συνήθως με βάθος μικρότερο των 6μ στην άμπωτη, περιλαμβάνει κόλπους και στενά]
Το ρινοδέλφινο είναι ευκαιριακός θηρευτής και τρέφεται τόσο με βενθικά, όσο και με επιπελαγικά ψάρια όπως η σαρδέλα και ο γαύρος (Frantzis, 2007). Το γεγονός ότι ζουν κοντά στην ακτή συνεπάγεται ότι δεν χρειάζεται να καταδύονται πολύ βαθιά για την τροφή τους, αν και εύκολα καταδύονται στα 100 μ., με μέγιστο καταγεγραμμένο βάθος τα 600μ.
Το μέσο μήκος των ρινοδέλφινων είναι 2,6 – 3,3 μ. με μέσο βάρος 270 – 350 κιλά, ενώ το μέγιστο μήκος στη Μεσόγειο τα 3,9 μ. Η διάρκεια ζωής είναι 40 – 45 χρόνια τα αρσενικά και 50 – 55 χρόνια για τα θηλυκά, ενώ φθάνουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα στα 10 – 13 χρόνια και στα 7 – 12 χρόνια αντίστοιχα. Η κύηση διαρκεί περίπου 12 μήνες και το διάστημα μεταξύ 2 κυήσεων είναι 2 – 5 χρόνια. Στην Μεσόγειο οι περισσότερες γεννήσεις ρινοδέλφινων παρατηρούνται τον Αύγουστο (Frantzis and Alexiadou, 2003).
- ηθελημένη θανάτωση
- παρεμπίπτουσα αλιεία
- μειωμένη διαθεσιμότητα τροφής λόγω υπεραλίευσης, παράνομης αλιείας και υποβάθμισης ενδιαιτήματος (Frantzis, 2007)
- χημική ρύπανση, με αποτέλεσμα την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος και αναπαραγωγικές δυσλειτουργίες, καθώς πολύ υψηλά επίπεδα ρυπαντών έχουν εντοπιστεί σε ρινοδέλφινα σε άλλες περιοχές της Μεσογείου
- όχληση από σκάφη αναψυχής και ηχορύπανση σε τοπικό επίπεδο (Reeves and Notarbartolo di Sciara, 2006)
11. Άλλη: ηθελημένη θανάτωση και μειωμένη διαθεσιμότητα τροφής λόγω υπεραλίευσης, παράνομης αλιείας και υποβάθμισης ενδιαιτήματος
Οδηγία των Οικότοπων 92/43/ΕΟΚ (Annex II), Σύμβαση Βέρνης (Appendix IΙ), Βόννης (Appendix I), CITES (Appendix I), Βαρκελώνη (Annex II) και Συνθήκη ACCOBAMS.
Αν και απαντάται σε διάφορες περιοχές Natura 2000 σε όλη την Ελλάδα όπως οι GR2220003 (Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιονίου), GR2110001 (Αμβρακικός Κόλπος), GR1430004 (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Βορείων Σποράδων), GR4340013 (Γαύδος και Γαυδοπούλα) δεν έχει ληφθεί ΚΑΝΕΝΑ μέτρο προστασίας σε σχέση με το συγκεκριμένο είδος.
----------
• Bearzi G., Agazzi S., Bonizzoni S., Costa Μ. Azzellino Α. 2008. Dolphins in a bottle: abundance, residency patterns and conservation of bottlenose dolphins Tursiops truncatus in the semi-closed eutrophic Amvrakikos Gulf, Greece. Aquatic Conserv: Mar. Freshw. Ecosyst. 18: 130–146
• ΕΙΟΝΕΤ
• Frantzis Α., Alexiadou P. Cetaceans of the Greek Seas. HCMR Monographs on Marine Sciences. Athens, 2003.
• Frantzis Α., 2007. Fisheries Interactions with Cetacean Species in Hellas. p.p. 275-279. In: Papaconstantinou C. et al. (ed). State of Hellenic Fisheries. HCMR. 2007.
• Reeves R., Notarbartolo di Sciara G. (compilers and editors). 2006. The status and distribution of cetaceans in the Black Sea and Mediterranean Sea. IUCN Centre for Mediterranean Cooperation, Malaga, Spain. 137 pp.
7. Θαλάσσια
7.1. Ανοιχτά
7.2. Ρηχά νερά [συνήθως με βάθος μικρότερο των 6μ στην άμπωτη, περιλαμβάνει κόλπους και στενά]