Stenella coeruleoalba
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
-----------
Απαντάται σε όλη τη Μεσόγειο, αλλά όχι στη Μαύρη Θάλασσα.
Το ζωνοδέλφινο είναι το πιο συχνά απαντώμενο κητώδες των Ελληνικών Θαλασσών. Συναντάται σε πελαγικά νερά όλων των Ελληνικών Θαλασσών ανεξαιρέτως, αλλά και σε παράκτιες περιοχές με μεγάλα βάθη ή απότομη κατωφέρεια (Frantzis et al., 2003).
Αλιευτικά πεδία ΦΑΟ: Κεντρική Μεσόγειος (Υποπεριοχή 37.2) - Ιόνιο (37.2.2) και Ανατολική Μεσόγειος (Υποπεριοχή 37.3) - Αιγαίο (37.3.1).
Το ζωνοδέλφινο στη Μεσόγειο θεωρείται ότι υπόκειται σε διάφορες απειλές, ο συνδυασμός των οποίων δημιουργεί υποψία για μείωση του πληθυσμού του κατά 30% σε διάρκεια 3 γενεών (περίπου 60 χρόνια) συνυπολογίζοντας παρελθόν και μέλλον.
Βασική αιτία της μείωσης είναι η υψηλή θνησιμότητα λόγω παρεμπίπτουσας αλιείας της τελευταίες δύο δεκαετίες έως και σήμερα, κυρίως σε πελαγικά αφρόδιχτα (αν και παράνομα πλεον στη Μεσόγειο). Επιπλέον, μία μείωση του πληθυσμού συνέβει το 1990 – 1992 ως αποτέλεσμα μαζικής θνησιμότητας λόγω επιζοωτίας. Η παρεμπίπτουσα αλιεία ζωνοδέλφινων συνεχίζεται και σήμερα, ενώ τα αίτια της επιζωοτίας δεν είναι ούτε απόλυτα κατανοητά, ούτε έχουν εκλείψει.
Η επιζοωτία του 1990 – 1992 είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο χιλιάδων ζωνοδέλφινων στη Μεσόγειο. Αν και η αιτία ήταν ο ιός morbilivirus που προσέβαλε τα ζωνοδέλφινα λόγω του εξασθενημένου ανοσοποιητικού τους συστήματος, τα υψηλά επίπεδα ρυπαντών όπως PCBs και άλλων οργανοχλωρινών μπορεί να τον πυροδότησαν ή να ενίσχυσαν την εξάπλωση και τη φονικότητα του.
Επίσης, ασυνήθιστες κύστες που πιθανώς εμποδίζουν την ωορηξία έχουν εντοπιστεί στις ωοθήκες ζωνοδέλφινων της Μεσογείου, οι οποίες σχετίζονται με τα υψηλά επίπεδα PCBs. Πιθανώ οι κύστες αυτές να μειώνουν τους ρυθμούς αναπαραγωγής και την ανάκαμψη του πληθυσμού.
Τέλος, η μειωμένη διαθεσιμότητα τροφής λόγω της υπεραλίευσης αποτελεί ένα επιπλέον εμπόδιο στην ανάκαμψη του πληθυσμού των ζωνοδέλφινων της Μεσογείου (Reeves and Notarbartolo di Sciara, 2006).
------------
-----------
Ένας υποπληθυσμός ζωνοδέλφινων ζεί απομονωμένος στον Κορινθιακό Κόλπο, σε νερά με βάθος 500 – 900 μέτρα, όπου παρατηρούνται και μεικτές ομάδες με κοινά δελφίνια (Frantzis and Herzing, 2002). Ο πληθυσμός αυτός αριθμεί τα 300 – 400 άτομα (Frantzis et al. unpublished data).
Δεν υπάρχει ποσοτική εκτίμηση του υποπληθυσμού ζωνοδέλφινων της Ελλάδας, αλλά μόνο συμπερασματικές πρόχειρες εκτιμήσεις βασισμένες στην κρίση ερευνητών. Βάσει αυτών, ο υποπληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε θεωρητικά να αριθμεί από ένα ελάχιστο δυνατό αριθμό 20.000 ατόμων, έως το μέγιστο πιθανό αριθμό των 80.000 ατόμων. ΕΙΟΝΕΤ.
Είχε παρατηρηθεί μείωση των πληθυσμών του είδους στην αρχή της δεκαετίας του 90 λόγω επιζωοτίας αλλά η σημερινές τάσεις του πληθυσμού είναι άγνωστες.
7.1. Ανοιχτή θάλασσα. Σε βάθη μεγαλύτερα των 200μ και σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 χλμ από την ακτή (Frantzis, 2007).
Τα ζωνοδέλφινα τρέφονται με ποικιλία θαλάσσιων οργανισμών, από επιφανειακά και μεσοπελαγικά ψάρια, σπανιότερα καρκινοειδή και κεφαλόποδα, που αποτελούν και το πιό σημαντικό κομμάτι της διαίτας τους στη Μεσόγειο. Αν και δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με μέγιστα βάθη και διάρκεια κατάδυσης των ζωνοδέλφινων, η δίαιτα τους υποδεικνύει ότι καταδύονται με μεγάλη συχνότητα βαθύτερα των 200 μέτρων και ότι είναι ικανά για πολύ πιο βαθιές καταδύσεις.
Το μέσο μήκος ενός ωριμου ζωνοδέλφινου της Μεσογείου είναι περίπου 2 μέτρα (μέγιστο μήκος και βάρος για αρσενικά 2,20 μ. και 105 κιλά, και για θηλυκά 2,25 μ. και 95 κιλά). Μέγιστη ηλικία θεωρούνται τα 45 έτη (αν και υπάρχει πιθανότητα να φθάνουν και τα 57 έτη). Τα ζωνοδέλφινα της Μεσογείου φθάνουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα σε ηλικία 11-12 ετών. Η κύηση διαρκεί περίπου 12 - 13 μήνες, ο απογαλακτισμός συμβαίνει περίπου στους 18 μήνες και το διάστημα μεταξύ δύο γεννήσεων είναι 3 χρόνια. Οι περισσότερες γεννήσεις παρατηρούνται μεταξύ τέλους καλοκαιριού και αρχών φθινοπώρου, με μέγιστο τον Αύγουστο (Frantzis and Alexiadou, 2003).
- παρεμπίπτουσα αλιεία σε αφρόδιχτα
- χημική ρύπανση με απότέλεσμα την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος και την εμφάνιση επιζοωτιών (Reeves and Notarbartolo di Sciara, 2006)
- ηθελημένη θανάτωση από αλιείς, αν και δεν προκαλούν ζημιές στην παράκτια αλιεία (Frantzis and Alexiadou, 2003).
Οδηγία των Οικότοπων 92/43/ΕΟΚ (Annex IV), Σύμβαση Βέρνης (Appendix IΙ), Βόννης (Appendix I), CITES (Appendix I), Βαρκελώνη (Annex II) και Συνθήκη ACCOBAMS.
--------
• ΕΙΟΝΕΤ
• Frantzis A., Herzing D.L. 2002. Mixed-species associations of striped dolphins (Stenella coeruleoalba), short-beaked common dolphins (Delphinus delphis), and Risso’s dolphins (Grampus griseus) in the Gulf of Corinth (Greece, Mediterranean Sea). Aquat. Mamm. 28:188–197
• Frantzis Α., Alexiadou P. Cetaceans of the Greek Seas. HCMR Monographs on Marine Sciences. Athens, 2003.
• Frantzis A., Alexiadou P., Paximadis G., Politi E. Gannier A., Corsini-Foka M. 2003. Current knowledge on the cetacean fauna of the Greek Seas. J. Cetacean Res. Manage. 5(3):219-232.
• Frantzis Α., 2007. Fisheries Interactions with Cetacean Species in Hellas. p.p. 275-279. In: Papaconstantinou C. et al. (ed). State of Hellenic Fisheries. HCMR. 2007.
• Reeves R., Notarbartolo di Sciara G. (compilers and editors). 2006. The status and distribution of cetaceans in the Black Sea and Mediterranean Sea. IUCN Centre for Mediterranean Cooperation, Malaga, Spain. 137 pp.
7. Θαλάσσια
7.1. Ανοιχτά