Lynx lynx
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Η έρευνα που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα για αυτό το είδος βασίστηκε κυρίως σε πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από συνεντεύξεις με ντόπιους κατοίκους από την Θράκη την Κ. & Α. Μακεδονία, την Δ. Μακεδονία, την Ήπειρο, την Θεσσαλία, και την Στερεά Ελλάδα.
Ένα μέρος αυτών των πληροφοριών αξιολογήθηκαν ως αξιόπιστες και πολύ σημαντικές για την παρουσία ατόμων λύγκα σε κάποιες από τις παραπάνω περιοχές (Δ. Μακεδονία, την Ήπειρο) τα τελευταία 30 χρόνια, αρκετές από τις οποίες έχουν καταγραφεί την τελευταία 15ετία.
Παράλληλα από έρευνα που διεξήχθη στο πεδίο καταγράφηκαν και αρκετά βιοδηλωτικά στοιχεία του είδους.
Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η παρουσία μεμονωμένων ατόμων λύγκα στην ελληνική επικράτεια μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη τα τελευταία 20 χρόνια, όμως οι ενδείξεις που υπάρχουν δεν είναι αρκετές για να βεβαιώσουν την παρουσία μόνιμου αναπαραγωγικού πληθυσμού στην Ελληνική επικράτεια.
Ο λύγκας που απαντάται στην Ελλάδα κατατάσσεται στα Κρισίμως Κινδυνεύοντα σύμφωνα με τα κριτήρια Β 1ab(i, ii, iii, iv) και Β 2 ab(i, ii, iii, iv). Σε παγκόσμιο επίπεδο κατατάσσεται ως «Σχεδόν Απειλούμενο» (ΝΤ).
Ο ελληνικός λύγκας ανήκει στο τυπικό υποείδος Lynx lynx lynx.
Οι Ιδανικές συνθήκες που επικρατούσαν στον ευρωπαϊκό χώρο τους προηγούμενους αιώνες έδωσαν στον λύγκα την δυνατότητα να εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της ευρασιατικής ηπείρου, από το ποιο νότιο τμήμα της μέχρι το πιο βόρειο και από το ποιο χαμηλή πεδιάδα μέχρι το ποιο υψηλό βουνό. Κάτω από αυτές της συνθήκες, τον γεωγραφικό απομονωτισμό του σε αρκετές περιπτώσεις και κυρίως μορφολογικά χαρακτηριστικά, η σημερινή κατανομή του παρουσιάζει 11 διαφορετικά υποείδη διασκορπισμένα στην Ευρασία.
Από τα 1800 ο λύγκας έχει ήδη αρχίσει να εξαφανίζετε από όλες τις πεδιάδες της δυτικής και νότιας Ευρώπης. Κάποιοι μικροί πληθυσμοί είχαν απομείνει μόνο στις μεγάλες οροσειρές, στα Πυρηναία, και την κεντρική και ανατολική Γαλλία, στις Άλπεις, στα δάση της Βαυαρίας και της Βοημίας και τέλος στα μεγάλα δασικά συγκροτήματα της βόρειας και ανατολικής Ευρώπης. Στα μέσα του 20ου αιώνα ο πληθυσμός του λύγκα έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο του όταν πια έχουν εξαφανιστεί όλοι οι πληθυσμοί της δυτικής Ευρώπης, οι πληθυσμοί της ανατολικής και νότιας κεντρικής Ευρώπης περιορίζονται στα Καρπάθια και στον βαλκανικό χώρο και οι πληθυσμοί του βορά – Σκανδιναβία , Ρωσία – μειώνονται πολύ και διασπώνται σε μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς.
Σήμερα η κατανομή του λύγκα στην Ευρώπη είναι διακεκομμένη σε μικρούς τοπικούς πληθυσμούς με αβέβαιο μέλλον. Μόνο οι πληθυσμοί των Καρπαθίων, των Βαλτικών χωρών, της Σκανδιναβίας και της Φιλανδίας παρουσιάζουν σταθερούς πληθυσμούς
-----------
Ο λύγκας είναι δασόβιο είδος με προτίμηση στα μεσαίου και υψηλού υψομέτρου βουνά (800-1400μ.). Αυτά τα βουνά αποτελούνται από διάφορους τύπους δασών που κυριαρχούν τα έλατα, διάφορα είδη πεύκων ή οξιά, η ερυθρελάτη, ενώ στα Βαλκάνια έχει καταγραφεί και σε δάση δρυός. Προτιμά κυρίως περιοχές απομονωμένες και απόκρημνες, με βράχια και πεσμένους κορμούς.
Υπάρχει η θεωρεία ότι ο λύγκας εξαφανίστηκε από τις πεδιάδες της Ευρώπης μετά από την καταστροφή τεράστιων πεδινών δασικών εκτάσεων, την επέκταση και εντατικοποίηση της γεωργίας και τέλος από την αύξηση και επέκταση του πληθυσμού της υπαίθρου. Δεν έφταναν όμως μόνο αυτοί οι λόγοι, μεγάλο ρόλο έπαιξε και οι εξόντωση των μικρών οπληφόρων, του Ζαρκαδιού Capreolus capreolus, του Αγριόγιδου Rupicapra rupicapra, του Αγριοκάτσικου (Capra ibex) και του Αγριογούρουνου (Sus scrofa), που τώρα πια συναντιόνται είτε σε πολύ μικρή πυκνότητα είτε έχουν εξαφανιστεί τελείως από πολλές χώρες της Ευρώπης, μεταξύ του 1850 και του 1950.
Από όλα τα μεγάλα Σαρκοφάγα της Ευρώπης, ο λύγκας έχει προσαρμοστεί μορφολογικά στο να τρέφεται με μικρού μεγέθους οπληφόρα που απαντώνται σε μεγάλους πληθυσμούς. Αυτή η ιδιαιτερότητά του τον κάνει και πιο ευάλωτο στις όποιες αλλαγές στους πληθυσμούς των οπληφόρων, κάτι που τον οδήγησε τελικά στη εξαφάνιση από ένα μεγάλο μέρος της ηπείρου. Η έλλειψη άγριων θηραμάτων έστρεψε το ενδιαφέρων του λύγκα στην εύκολη λύση, τα οικόσιτα ζώα (κατσίκια και πρόβατα) που ανέβαζαν οι βοσκοί το καλοκαίρι από τα πεδινά στα ορεινά. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος βέβαια ήταν ή συχνή θανάτωση από τους βοσκούς μεγάλου αριθμού λυγκών.
Άλλη - Το παράνομο κυνήγι είναι σημαντικός παράγοντας μείωσης του πληθυσμού του λύγκα.
Προστατεύεται από την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ, από τη Σύμβαση της Βέρνης, καθώς και από τη Σύμβαση της Ουάσιγκτον CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Σε εθνικό επίπεδο, προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981.
----------
Bojovic, D. 1978. Der autochtone Luchs in Jugoslawien-Verbreitung, Benstand und Tendenz. In: Erhaltung und Wiedereinbürgerung in Europa. U., Wotschikowsky, Ed. Bernhard, Mammendorf, pp. 25-28.
Breitenmoser, U. & Breitenmoser – Wursten Ch. 1990. Status conservation needs and reintroduction of the Lynx (Lynx lynx) in Europe. Council of Europe, Strasbourg, 1990. 48p.
Breitenmoser, U. Breitenmoser – Wursten Ch., Okarma, H., Kaphegyi, T., Kaphegyi-Wallmann, U, & Muller, U. 2000. Action Plan for conservation of the Eurasian lynx (Lynx lynx) in Europe. Council of Europe, No. 112, 76pp.
Breitenmoser, U. & Breitenmoser – Wursten Ch, 2001.The Balkan Lynx Population – History, Recent Knowledge on its Status and Conservation Needs. KORA Bericht Nr 7. (In English)
COUNCIL EUROPE, CONVENTION ON THE CONSERVATION OF EUROPEAN WILDLIFE AND NATURAL HABITATS, 1990. Seminar on the situation conservation needs and reintroduction of lynx in Europe, Neuchatel, Switzerland, 1990: 77.
Cop, J., 1990. Reintroduction of lynx in Yugoslavia. In: Council of Europe. Seminar on the situation, conservation needs and reintroduction of lynx in Europe, Neuchatel, Switzerland, 1990:59-61.
GRUBAČ, B. 2000. The Lynx Lynx lynx (Linnaeus, 1758) in Serbia. Zaštita prirode 52 (1): 151-173, Beograd.
GRUBAČ, B. 2002. Contributions on the Balkan Lynx Lynx lynx martinoi (Mirić, 1978) in Macedonia and Montenegro. Zaštita prirode 52/2: 37-47, Beograd.
Komninos Th. & Panagiotopoulou M. 1991, Resent tangible evidence of the existence of Lynx in Greece. Biol. Gallo-Hellenica. XVIII, pp 67-74.
Kratochvil, J., 1968. Recent distribution of the lynx in Europe. Acta Sc. Nat. Brno 5/6 : 1-74.
Miric, D. 1981. The Lynx populations of the Balkan Peninsula. Beograd, Serb. Acad. Sciences and Arts, Separate edition. DXXXIX, 154p. (in Serbian).
Ondrias J.C. 1964. Die saugetierk Griechenlands. Saugetierk. Mitt. 13(3): 109-127.
Wotschikowsky, U., 1990. Der Luchs – Erhaltung und Wiedereinbürgerung in Europa. Mammendorf: Druckerei Bernhard. 163p.
Κομηνός Θ. & Παναγιωτοπούλου Μ. 1992. Προκαταρκτική Έρευνα για τον Λύγκα (Lynx lynx, L.) στην Β. Πίνδο και την Ροδόπη. Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόγραμμα Απογραφής Πανίδας και Βιοτόπων της Ελλάδας, Τελική Αναφορά.
1. Δάση
1.1. Εύκρατα Δάση
1.1.2 Φυλλοβόλα Πλατύφυλλα = 2
1.1.3. Ψυχρόβια Κωνοφόρα (ελάτη, μαύρη πεύκη κλπ) = 1