Lyciasalamandra helverseni
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Mertensiella luschani helverseni Pieper, 1963
Ενδημικό της Ελλάδας. Περιφέρεια Δωδεκανήσου.
Ενδημικό των νησιών Καρπάθου, Κάσου και Σαρίας.
Έκταση παρουσίας μικρότερη των 20000 τ. χλμ.
Έκταση κατοίκησης μικρότερη των 2000 τ. χλμ.
Συναντάται σε 20-25 τοποθεσίες.
Παρατηρείται μείωση της έκτασης κατοίκησης.
Παλαιότερα θεωρούνταν υποείδος: Mertensiella luschani helverseni.
Πρόσφατη αναθεώρηση του γένους από τους Veith & Steinfartz (2004) τοποθετεί το τάξο στο είδος Lyciasalamandra helverseni.
Ενδημικό της Ελλάδας. Εξαπλώνεται στα νησιά Κάρπαθο, Σαρία και Κάσο.
Έκταση παρουσίας μικρότερη των 250 τ. χλμ. (Κάσος <30 τ. χλμ.)
Έκταση κατοίκησης εκτιμάται σε 150-180 τ. χλμ. (Κάσος <10 τ. χλμ.)
Είναι γνωστό από περίπου 20-25 τοποθεσίες (Κάσος: 5-7 τοποθεσίες).
Αριθμός τοποθεσιών 20 έως 25.
Στη νήσο Κάσο θεωρείται κατά τα τελευταία χρόνια σπάνιο.
Εντόνως κερματισμένη κατανομή.
Τα καταλληλότερα ενδιαιτήματα είναι τα φρυγανικά οικοσυστήματα (2.1), μακία (2.2, 2.3), οι καλλιέργειες (9.1.), οι αστικές περιοχές (9.5) καθώς και οι δασικές περιοχές (πευκοδάση Καρπάθου 1.1.1).
2.1. Φρύγανα
2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες)
3.1.5. Χέρσα εδάφη
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ)
9.4. Αστικοί Κήποι
9.5. Αστικές περιοχές και πάρκα
Ενδιαιτεί σε φρυγανικά οικοσυστήματα, σε εδάφη ασβεστολιθικά καρστωμένα, καθώς και σε πέτρινους μαντρότοιχους, φράχτες, μισογκρεμισμένα σπίτια. Επίσης μέσα στα χωριά, κάτω από γλάστρες, στα ρείθρα των δρόμων όπου συχνά υπάρχει ποώδης βλάστηση σε καλλιέργειες τριφυλλιού στα δασικά οικοσυστήματα της Καρπάθου και γενικώς όπoυ επικρατεί υψηλή υγρασία.
Η περίοδος δραστηριότητας είναι από τον μήνα Οκτώβριο ή Νοέμβριο έως τον Απρίλιο. Τους υπόλοιπους μήνες τα άτομα συγκεντρώνονται και παραμένουν αδρανή σε βαθειές σχισμές και κοιλότητες του εδάφους. Σε 24ωρη βάση τα ζώα είναι δραστήρια από τη δύση του ηλίου έως την ανατολή. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι υψηλή σχετική υγρασία αέρα και άπνοια. Όταν βρέχει είναι ενεργά όλο το 24ωρο.
Το είδος απειλείται από πυρκαγιές, από την καταστροφή των μαντρότοιχων και των φρακτών λόγω μικρής κλίμακας αύξησης των καλλιεργειών στην Κάρπαθο καθώς και από την υποβάθμιση και καταστροφή των ενδιαιτημάτων κυρίως λόγω τουριστικής ανάπτυξης. Ειδικά στην Κάσο το είδος απειλείται από την υπερβόσκηση η οποία έχει αυξηθεί υπερβολικά τα τελευταία χρόνια. Μελέτες της γενετικής ποικιλομορφίας δείχνουν μεγάλες τοπικές απομονώσεις και υψηλό βαθμό ενδογαμίας στον Πληθυσμό της Κάσου.
1.1.1.2. Μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις
1.1.4.1. Νομαδική κτηνοτροφία
Ανάπτυξη υποδομών:
1.4.2. Αστικές ζώνες, οικισμοί
1.4.3. Τουρισμός/αναψυχή
1.7. Πυρκαγιές
3.5.3. Ευρωπαϊκή, Μεσογειακή, Διεθνής αγορά (Πολιτιστικές/επιστημονικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες)
6.1.1. Φαινόμενο θερμοκηπίου /θέρμανση θαλασσών
6.1.2. Όξινη βροχή
6.1.3. Αποτελέσματα τρύπας όζοντος
7.1. Ξηρασία
7.3. Ακραίες θερμοκρασίες
7.4. Πυρκαγιές
9.1. Περιορισμένη διασπορά
9.2. Χαμηλή αναπαραγωγή/ανανέωση πληθυσμού
9.4. Ενδογαμία
9.9. Περιορισμένη εξάπλωση
10.1. Αναψυχή/τουρισμός
10.2. Έρευνα
10.5. Πυρκαγιές από ανθρωπογενή αίτια
Purpose/Type of Use = 14. Research - Includes specimens used in or as the subject of any type of research (e.g. behavioural, medicine, propagation, disease resistance, etc. - National, International.
Primary forms removed from the wild - 1. Whole animal/plant. Removal of the whole individual from the wild population. - 100%.
Source of specimens in commercial trade - 1. Wild - Specimens taken from natural habitat, with no human intervention in terms of enhancing individual survival or production. 100%
Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια. - Σταθερότητα
Polymeni, R. M., 1994. On the biology of Mertensiella luschani (Steindachner,1891): A Review. Mertensiella 4, 301-314.
K. Eleftherakos, K., Sotiropoulos, K. and Polymeni, R.M. 2007. Conservation units in the insular endemic salamander Lyciasalamandra helverseni (Urodela, Salamandridae). Ann. Zool. Fennici, 44, 387-399.
Veith, M. and Steinfartz, S., 2004: When non-monophyly results in taxonomic consequences—the case of Mertensiella within the Salamandridae (Amphibia: Urodela), Salamandra 40, pp. 67–80.
Özeti, N. 1979. Reproductive biology of the salamander Mertensiella luschani antalyana. Herpetologica 35:193-197.
Polymeni, R.M., 1988. Contribution to the study of the Amphibian Mertensiella luschani (Steindachner, 1891)(Urodela, Salamandridae). Ph.D. Thesis, University of Athens, Greece.
Moravec, J., 1997. On the taxonomy and biology of Mertensiella luschani from Kastellorizon, Greece. pp. 279-284. In: Bohme, Bischoff & Ziegler (eds.), Herpetologia Bonnensis, Bonn.
Veith, M., Baran, I., Godmann, O., Kiefer, A., Öz, M. and Tunç, M.R. 2001. A revision of population designation and geographic distribution of the Lycian Salamander Mertensiella luschani (Steindachner, 1891). Zoology in the Middle East 22: 67-82.
Veith, M., Steinfartz, S., Zardoya, R., Seitz, A. and Meyer, A. 1998. A molecular phylogeny of “true” salamanders (family Salamandridae) and the evolution of terrestriality of reproductive modes. Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research 36: 7-16.
Weisrock, D.W., Macey, J.R., Ugurtas, I.H., Larson, A. and Papenfuss, T.J. 2001. Molecular phylogenetics and historical biogeography among Salamandrids of the "true" salamander clade: rapid branching of numerous highly divergent lineages in Mertensiella luschani associated with the rise of Anatolia. Molecular Phylogenetics and Evolution 18(3): 434-448.
K. Ελευθεράκος, Κ. Σωτηρόπουλος, Ρ. Πολυμένη, 2004. Γενετική διαφοροποίηση πληθυσμών της Lyciasalamandra luschani και L. helverseni (Αμφίβια, Ουρόδηλα), στα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. 2ο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων, Μυτιλήνη.
K. Eleftherakos, K. Sotiropoulos, R.M. Polymeni (2004): Allozyme variation and population differentiation within an island: the case of the endemic Mertensiella luschani helverseni from Karpathos Isl., Greece. Proceedings of the XIXth ICZ, Beijing, China.
Veith, M., Lipscher, E., Öz, M., Kiefer, A., Baran, I., Polymeni, R.M., Steinfartz, S. Cracking the nut: geographical adjacency of sister taxa supports vicariance in a polytomic salamander clade in the absence of node support. Molecular Phylogenetics and Evolution (2007), doi: 10.1016/j.ympev.2007.11.017.
1. Δάση
1.1. Εύκρατα Δάση
1.1.1. Θερμόβια Κωνοφόρα (χαλέπιος, τραχεία, κυπαρίσσια, άρκευθοι κλπ) = 2
2. Θαμνώνες
2.1. Φρύγανα = 1
2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα = 1
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 1
3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.5. Χέρσα εδάφη = 2
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 1
9.4. Αστικοί Κήποι = 1
9.5. Αστικές περιοχές και πάρκα = 1