Chlidonias niger
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Το Μαυρογλάρονο (το υποείδος Chlidonias niger niger) εξαπλώνεται στην Ευρώπη, Ασία (κεντρική και δυτική) και Αφρική (κυρίως στις ακτές της δυτικής Αφρικής). Το άλλο υποείδος Μαυρογλάρονου (Chlidonias niger surinamensis κατανέμεται στην Αμερική).
Στην Ελλάδα παρατηρείται κυρίως κατά τη μετανάστευση (ιδιαίτερα την εαρινή) στους εσωτερικούς υγροτόπους (λίμνες έλη κ.λπ. όπως Κερκίνη, Άγρα, Πρέσπα, Καστοριάς, Πετρών, Ισμαρίδα, Βιστονίδα) και τα δέλτα και εκβολές ποταμών (Αξιού, Αλιάκμονα, Έβρου, Καλαμά, Λούρου, Γαλλικού). Αυτή την περίοδο είναι κοινό σε όλους τους μεγάλους υγροτόπους αλλά και σε μικρότερους όπου περνά κατά μικρά κοπάδια.
Το Μαυρογλάρονο αναπαράγεται στην Ελλάδα σε μικρούς αριθμούς σε τουλάχιστον δύο υγροτόπους (λίμνη Κερκίνη και Αμβρακικό).
Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα φθίνει τα τελευταία χρόνια. Κατά τη δεκαετία του 1980 ο αναπαραγόμενος πληθυσμός στην Ελλάδα εκτιμήθηκε σε 200 ζευγάρια που κατανέμονταν σε πέντε περιοχές. Αργότερα, κατά τη δεκαετία του 1990, ο αναπαραγόμενος πληθυσμός εκτιμήθηκε σε 50 - 150 ζευγάρια σε τουλάχιστον τέσσερις περιοχές. Σήμερα εκτιμάται ότι ο πληθυσμός είναι μικρότερος από 20 ζευγάρια που αναπαράγονται σε τουλάχιστον δύο περιοχές ή περιστασιακά σε τρείς. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι δεν υπάρχουν ακριβείς μετρήσεις του αριθμού τους.
Επίσης, έγινε υποβάθμιση κατά 1 κατηγορία, σύμφωνα με τα περιφερειακά κριτήρια, λόγω μεγάλων μεταναστευτικών πληθυσμών του είδους.
Αναφερόμαστε στο υποείδος Chlidonias niger niger (Linnaeus, 1758)
Στην Ελλάδα το Μαυρογλάρονο αναπαράγεται Αμβρακικό Κόλπο (δέλτα Λούρου, 10-15 ζευγάρια), στην Κερκίνη (2-3 ζευγάρια) και πιθανότατα περιστασιακά ελάχιστα ζευγάρια στη λίμνη Χειμαδίτιδα.
Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται σε όλους τους μεγάλους υγροτόπους, λίμνες, δέλτα και εκβολές ποταμών.
Περίπου είκοσι ζευγάρια αναπαράγονται την Ελλάδα.
Ο αριθμός των ατόμων που μεταναστεύουν από την Ελλάδα δεν είναι γνωστός αλλά περιστασιακά έχουν καταγραφεί κοπάδια μερικών εκατοντάδων ατόμων, συνήθως όμως είναι μικρότερα που κυμαίνονται από μερικές δεκάδες έως λίγες εκατοντάδες άτομα.
Το Μαυρογλάρονο προτιμά υγροτόπους γλυκών νερών με αραιή βλάστηση (λίμνες, έλη, ορυζώνες) για αναπαραγωγή αλλά και για διατροφή.
Φωλιάζει σχηματίζοντας χαλαρές αποικίες, συχνά πάνω σε επιπλέοντα φύλλα νούφαρων, με ομοειδή άτομα αλλά και με το Μουστακογλάρονο Chlidonias hybirdus.
Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται τόσο σε εσωτερικούς υγροτόπους όσο και σε παράκτιους (π.χ. δέλτα ποταμών) αλλά σε αυτούς προτιμά να ψάχνει την τροφή του σε ενδιαιτήματα με γλυκά νερά.
Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται επίσης σε ορυζώνες όταν αυτοί είναι πλημμυρισμένοι αλλά και σε αποστραγγιστικά κανάλια και τάφρους.
Η ρύπανση των νερών ιδιαίτερα από τα γεωργικά φάρμακα και λιπάσματα και η σταδιακή υποβάθμιση και οι αποξηράνσεις των ελών και των μικρών υγροτόπων αποτελούν τις κύριες απειλές για το είδος.
Ο περιορισμός τη έκτασης των νούφαρων σε περιοχές όπου παλιότερα αναπαραγόταν (λίμνη Κερκίνη και ίσως λίμνη Άγρα) είναι πιθανόν μια από τις αιτίες της μείωσης του πληθυσμού του.
Το Μαυρογλάρονο περιλαμβάνεται στα παρακάτω:
1. Κοινοτική Οδηγία 79/409 «για την προστασίας των πουλιών και των βιοτόπων τους», Παράρτημα Ι
2. Σύμβαση της Βέρνης, παράρτημα ΙΙ.
Οι περιοχές στις οποίες το είδος φωλιάζει περιλαμβάνονται στο Δίκτυο «ΦΥΣΗ 2000» και είναι υγρότοποι διεθνούς σημασίας (Ramsar).
---------
Akriotis T. and G. Handrinos. 2004. Bird ringing report (1985-2004). Hellenic Bird Ringing Centre. Mytilini.
Handrinos G. and T. Akriotis 1997. The birds of Greece. C. Helm, A & C Black, London.
Ζόγγαρης Σ., Δ. Παπανδρόπουλος, Χ. Αλιβιζάτος, Γ. Ρήγας, Δ. Χατζηρβασάνης και Ν. Καρδακάρη. 2003. Τα απειλούμενα πουλιά στον Αμβρακικό. ΟΙΚΟΣ – ΚΟΑΝ, Αθήνα.
Wetlands International 2006. Water bird population estimates. – fourth edition. Wetlands International, Wageningen, The Netherlands.
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 1
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 2
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.9. Πηγές = 2
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 1
4.14. Μόνιμες αλμυρές, υφάλμυρες ή αλκαλικές λίμνες = 9
4.16. Μόνιμα αλμυρά, υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (ponds) = 2
4.17. Εποχιακά/περιοδικά υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (pools) = 2
7. Θαλάσσια
7.2. Ρηχά νερά [συνήθως με βάθος μικρότερο των 6μ στην άμπωτη, περιλαμβάνει κόλπους και στενά] = 2
8. Ακτές
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 2
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 2
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 2
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 1
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων) = 1
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες] = 1
10.9. Εγκιβωτισμοί και Αποστραγγιστικά κανάλια, τάφροι = 2