Aquila heliaca
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Το είδος αναπαράγεται (κυρίως ως καλοκαιρινός επισκέπτης- λίγα επιδημητικά στα Βαλκάνια) στην Παλαιαρκτική, από την ανατολική Ευρώπη ως τη νότα Σιβηρία, ενώ διαχειμάζει στη Μέση Ανατολή, νότια Ασία και Αφρική (επιδημητικός πληθυσμός στην Ιβηρική Χερσόνησο συχνά θεωρείται ξεχωριστό είδος) (Ferguson-Lees & Christie 2001). Στην Ελλάδα, ενώ παλιότερα ήταν διαδεδομένο αναπαραγόμενο είδος που έφθανε νότια τουλάχιστον ως τη Στερεά Ελλάδα, τώρα είναι αμφίβολο αν υπάρχει έστω κι ένα ζευγάρι στη Θράκη-Κ. & Α. Μακεδονία. Το είδος είναι τακτικός αν και σπάνιος χειμερινός επισκέπτης στη Θράκη Κ. & Α. Μακεδονία, Ήπειρο και Στερεά Ελλάδα, ενώ κατά τη μετανάστευση παρατηρείται και σε άλλες περιοχές (Χανδρινός, Handrinos & Akriotis 1997).
Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους υπολογίζεται σε 0-1 ζευγάρια (πιθανώς εξαφανισμένο ως αναπαραγόμενο είδος), ενώ ο διαχειμάζων πληθυσμός σε 6-10 άτομα (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημ.).
A2: Η μείωση του πληθυσμού του είδους εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από 80% τα τελευταία 33 χρόνια (3 γενιές). Τα αίτια της μείωσης του πληθυσμού έχουν γίνει κατανοητά, είναι αντιστρέψιμα, αλλά δεν έχουν παύσει.
C1: Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 250 και εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει συνεχιζόμενη μείωση μεγαλύτερη από 25% στα επόμενα 11 χρόνια (1 γενιά).
C2a(ii): Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 250 το 100% των ώριμων ατόμων βρίσκεται σε έναν υποπληθυσμό.
D: Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 50.
----------
Υπάρχει υποψία για την ύπαρξη ζευγαριού στην ευρύτερη περιοχή του Δάσους Δαδιάς Έβρου (Ποϊραζίδης, π.ε.). Το είδος διαχειμάζει λίγο-πολύ τακτικά στο Δέλτα Έβρου, Λίμνη Κερκίνη, Δέλτα Καλαμά, Αμβρακικό και Μεσολόγγι (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημ.).
0-1 ζευγάρια (αναπαραγωγή) και 6-10 άτομα (διαχείμαση).
Το είδος φωλιάζει σε πεδινά και παραποτάμια δάση (1.1.1., 1.1.2.1., 1.1.4.) και αναζητεί τροφή, κατά την περίοδο αναπαραγωγής σε λιβάδια (3.1.1.), θαμνώνες (2.2.) και καλλιέργειες (9.1.), ενώ το χειμώνα συχνάζει σε μεγάλους υγροτόπους (4.5., 8.4., 8.5., 8.6., 8.7.). Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής τρέφεται κυρίως από διάφορα μεσαίου μεγέθους θηλαστικά, πουλιά και ερπετά, ενώ το χειμώνα τρέφεται κυρίως με υδρόβια πουλιά- επίσης τρέφεται και με ψοφίμια (Αδαμακόπουλος & Γκατζογιάννης 1995, ΑΝΕΕ & ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ αδημ.).
Κύριες απειλές για το είδος παλιότερα είναι η λαθροθηρία, η καταστροφή των πεδινών δασών, η μείωση της λείας, η υποβάθμιση των υγροτόπων και τα δηλητηριασμένα δολώματα.
Προστατεύεται σε διεθνές (Παρ. Ι της 79/409/ΕΕ, ΙΙ της Σύμβασης Βέρνης, ΙΙ της Σύμβασης Βόννης) και ελληνικό επίπεδο (απόφαση 414985/1985 ΥΠΓΑΤ) (Χανδρινός 1992, Tucker & Evans 1997). Κατατάσσεται στα Τρωτά από την IUCN. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού διαχειμάζοντα τουλάχιστον πληθυσμού βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.
Ίσως σε περιορισμένο τώρα βαθμό για ταρίχευση (σε ελληνικό επίπεδο).
Τι ποσοστό (%) του συνολικού πληθυσμού χρησιμοποιείται; = <20%
Purpose/Type of Use = Sport hunting/specimen collecting = National.
Primary forms removed from the wild = Whole animal/plant = 100%
Source of specimens in commercial trade = Wild = 100%
Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια = Μείωση
Τάση στο ποσό συλλογής/συγκομιδής που προκαλείται λόγω εξημέρωσης και καλλιέργειας τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη
Αδαμακόπουλος, Τ., Γκατζογιάννης, Σ. & Ποϊραζίδης, Κ. (εκδ.). 1995. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Δάσους Δαδιάς. Αδημοσίευτη Εργασία. WWF Ελλάς.
ΑΝΕΕ & ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ. Αδημοσίευτη μελέτη.
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Αδημοσίευτα στοιχεία.
Χανδρινός, Γ. 1992. Το Κόκκινο Βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Ferguson-Lees, J. & Christie, D.A. 2001. Raptors of the world. Helm. London.
Handrinos, G. & Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. Helm.
Tucker, G.M. & Evans, M.I. 1997. Habitats for Birds in Europe. BirdLife Conservation Series No. 6. BirdLife International.
1. Δάση
1.1. Εύκρατα Δάση
1.1.1. Θερμόβια Κωνοφόρα (χαλέπιος, τραχεία, κυπαρίσσια, άρκευθοι κλπ) = 1
1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 1
1.1.4. Παραποτάμια δάση = 1
2. Θαμνώνες
2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα = 2
3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.1. Χορτολίβαδα = 1
3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 2
3.1.4. Αλατούχες και γυψούχες στέπες = 9
3.1.5. Χέρσα εδάφη = 2
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση = 2
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 2
8. Ακτές
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 1
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 1
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 2
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 2
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2