ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
-----------
Στην Ελλάδα οι περιοχές εξάπλωσης του τσακαλιού είναι: Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Α. Μακεδονία, Θράκη, Σάμος και απομονωμένοι μικροί πληθυσμοί σε Κεντρική Μακεδονία.
Κατακερματισμένη κατανομή σε 5-6 υποπεριοχές. Ο συνολικός πληθυσμός του ζώου είναι λιγότερο από 1500 ενήλικα άτομα.
Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του είδους αξιολογείται ως Μειωμένου Κινδύνου (LC) κυρίως λόγω της σχετικά πρόσφατης μεγάλης αύξησης του πληθυσμού στη Βουλγαρία.
-------------
Οι περιοχές εξάπλωσης του τσακαλιού είναι: Πελοπόννησος (παραλιακή ζώνη και ημιορεινά), Φωκίδα (παραλιακή ζώνη), Χαλκιδική (Κασσάνδρα, Βόρεια Σιθωνία, Αγ.Όρος, παραλία από Σταυρό Ολυμπιάδας – Ιερισσό) Α. Μακεδονία - Θράκη (Δέλτα Νέστου, Βιστωνίδα, λιμνοθάλασσες Κομοτηνής, Δέλτα Εβρου), Σάμος και απομονωμένοι μικροί πληθυσμοί σε Κεντρική Μακεδονία (Κερκίνη, παραποτάμιο δάσος Αξιού).
Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001(Giannatos 2004, Giannatos et al. 2005) οι απομονωμένοι υποπληθυσμοί έχουν ως εξής:
Πελοπόννησος :πολλοί μικροί υποπληθυσμοί, φαίνεται να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ του και κυρίως στη Νότια Πελοπόννησο όπου υπάρχουν και τα περισσότερα τσακάλια ), υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 43 – 46
Φωκίδα: Συνεχόμενος πληθυσμός με μεγάλη πυκνότητα στο Δ. Μόρνου (περισσότερα από 2 τσακάλια /τ. χλμ.) , υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 9 -11
Χαλκιδική: Ο πληθυσμός της Κασσάνδρας είναι απομονωμένος ενώ ο πλέον εύρωστος πληθυσμός είναι στα ανατολικά του νομού και κυρίως την περιοχή του Α. Όρους. , υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 26
Α. Μακεδονία - Θράκη (Δέλτα Νέστου, Βιστωνίδα, λιμνοθάλασσες Κομοτηνής, Δέλτα Εβρου), Ο μεγαλύτερος υποπληθυσμός στη χώρα με τη μεγαλύτερη πυκνότητα που στο Δ. Νέστου πλησιάζει τα 3 τσακάλια /τ. χλμ. πιθανόν απομονωμένος ο Ανατολικός πληθυσμός στον Εβρο., υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 61 -65
Σάμος: Σταθερός πληθυσμός σε όλη την έκταση του νησιού εκτός από τις δασωμένες περιοχές των βουνών, υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 20
Κεντρική Μακεδονία (Κερκίνη 1- 2 ομάδες, παραποτάμιο δάσος Αξιού 1 ομάδα).
ΣΥΝΟΛΟ , υπολογιζόμενες ομάδες (ελάχιστος αριθμός): 160 – 170, αριθμός ενηλίκων και νεαρών 1500 – 1700 άτομα περίπου.
Εμφανίζεται σε περιοχές αρκετά ανθρωποποιημένες . Η εξάπλωσή του στην Ελλάδα συμπίπτει με περιοχές χαμηλού υψομέτρου (συνήθως κάτω από 300 μ, - σε οριακές περιπτώσεις στην Πελοπόννησο μέχρι 600 ή και περιστασιακά 1000 μ.). Τα ενδιαιτήματα που προτιμά είναι μωσαϊκό μικρών καλλιεργειών και μεσογειακού θαμνώνα και υγρότοποι με πυκνές συστάδες βλάστησης.
Η αλλαγή χρήσης γης στις μεσαίου και χαμηλού υψομέτρου περιοχές στην Ελλάδα τα τελευταία 30 κυρίως χρόνια φαίνεται ότι επέδρασε δραστικά στο βιότοπο και την τροφή του τσακαλιού με αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση της κατανομής αλλά και των πληθυσμών του. Συγκεκριμένα:
- Η εγκατάλειψη των μικρού μεγέθους και έντασης καλλιεργειών στην ημιορεινή ζώνη
- Η μείωση της κτηνοτροφίας αλλά και η εντατικοποίησή της
- η εντατικοποίηση της γεωργίας στα πεδινά τμήματα και η καταστροφή και εκχέρσωση υγροτόπων
- η επέκταση των οικισμών στην παραλιακή ζώνη
Όλες αυτές οι αλλαγές στον βιότοπο του τσακαλιού οδήγησαν στην απομόνωση και τον κατακερματισμό των πληθυσμών του ζώου σε πολύ μικρούς υποπληθυσμούς που ήταν ευαίσθητοι σε άμεση καταδίωξη από τον άνθρωπο, ενδογαμία, πιθανές ασθένειες και δασικές πυρκαγιές. Πολλοί από αυτούς τους υποπληθυσμούς τελικά εξαφανίσθηκαν.
Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι η Ελλάδα είναι ορεινή χώρα και έχει πολλούς φυσικούς φραγμούς για τα τσακάλια οπότε η φυσική διασπορά των ζώων σε πιθανόν κατάλληλους βιότοπους εμποδίζεται.
Σήμερα ο πληθυσμός του τσακαλιού εξακολουθεί να μειώνεται τοπικά στην Πελοπόννησο αλλά και σε περιοχές της Χαλκιδικής, ενώ παρουσιάζει διακυμάνσεις στη Φωκίδα. Οι πληθυσμοί της Θράκης και ιδιαίτερα της περιοχής του Νέστου και Βιστωνίδας είναι εύρωστοι και παρουσιάζουν σταθερότητα ή και αύξηση τοπικά. Ομοίως σταθερός φαίνεται ο πληθυσμός της Σάμου.
Οι μικροί πληθυσμοί στην Κεντρική Μακεδονία απειλούνται άμεσα με εξαφάνιση.
Δεν ανήκει στα θηρεύσιμα είδη και από το 1990 αποσύρθηκε από τη λίστα των επιβλαβών θηραμάτων.
Το τσακάλι υπάρχει στις παρακάτω περιοχές Natura 2000:
GR2520003 LIMNOTHALASSA MOUSTOU B 366,4415897
GR1110005 VOUNA EVROU I 42372,50127
GR1110007 DELTA EVROU KAI DYTIKOS VRAXIONAS I 13418,896
GR1120005 AISTHITIKO DASOS NESTOU G 2335,865283
GR1130009 LIMNES & LIMNOTHALASSES TIS THRAKIS-EVRYTERI PERIOCHI KAI PARAKTIA ZONI I 29455,97842
GR1150010 DELTA NESTOU & LIMNOTHALASSES KERAMOTIS-EVRYTERI PERIOCHI KAI PARAKTIA ZONI I 22484,62936
GR1260001 LIMNI KERKINI-KROUSIA-KORYFES OROUS BELES, AGISTRO-CHAROPO I 78315,824
GR1270002 OROS ITAMOS-SITHONIA E 18142,61732
GR1270003 CHERSONISOS ATHOS B 23279,39456
GR1270009 PLATANITSI-SYKIA: ΑKR. RIGAS-AKR. ADOLO B 994,5780002
GR2450004 PARALIAKI ZONI APO NAFPAKTO EOS ITEA B 10827,34041
GR2520003 LIMNOTHALASSA MOUSTOU B 366,4415897
GR2530002 LIMNI STYMFALIA B 1308,908798
GR2540002 PERIOCHI NEAPOLIS KAI NISOS ELAFONISOS B 5492,658468
GR4120003 SAMOS: OROS KERKETEFS - MIKRO KAI MEGALO SEITANI - DASOS KASTANIAS KAI LEKKAS, AKR. KATAVASIS-LIMENAS C 6679,842681
Γιαννάτος Γ., Iωαννίδης Γ. (1989) Πρόγραμμα απογραφής της Πανίδας της Ελλάδας. Tο τσακάλι (Canis aureus) στη Νότια Ελλάδα. Πανεπιστήμιο Αθηνών- Τμήμα Βιολογίας, 27 σελ.
Giannatos G. & Ioannidis I. (1991) Preliminary survey on the distribution and status of jackal (Canis aureus L. 1758) in southern Greece. Biologia Gallo-hellenica 18(1): 67-74
Adamakopoulos P, Adamakopoulos T, Bousbouras D, Giannatos G, Hatzirvassanis V, Ioannidis Y, Papaioannou H & Sfougaris A. (1991). Les grands mammiferes de Grece (Carnivores et Artiodactyles): Situation actuelle, repartition, habitat – Les especes menaces, Perspectives de protection. Biologia Gallo-hellenica 18(1): 107-127
Giannatos G. (2004) Conservation Action Plan for the golden jackal Canis aureus L. in Greece. WWF Greece . 47 pp
Giannatos G, Marinos G, Maragou P, Katsadorakis G. (2005) Status of the Golden Jackal in Greece. Belg. J. of Zool. 134: 37-42
Giannatos G., Karypidou A., Legakis A., Polymeni R. (2009 in press). Golden jackal (Canis aureus L.) diet in southern Greece. Mamm. biol.
IUCN 2007. Canis aureus In: IUCN 2007. European Mammal Assessment http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/ema/. Downloaded 11 Δεκεμβρίου 2008.
Jerrendrup H, Giannatos G. (in press). The Golden Jackal (Canis aureus) in Greece, with special reference to North-eastern Wetlands. 2nd International Symposium on Canids, Wolf & Co 2002
Γιαννάτος Γ.,Α. Λεγάκης. 2005. Η χρήση βιοτόπου από το τσακάλι (Canis aureus) σε ανθρωπογενή αγρολίβαδα στη νότια Ελλάδα. Πρακτικά του 4ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, Βόλος, 10-12 Νοεμβρίου 2004
Lanszki J., Giannatos G, Heltai M., and Legakis A. (2009) Diet composition of golden jackals during cub-rearing season in Mediterranean marshland, in Greece. Mamm. biol. 74 72–75
Giannatos G, L. Georgiadis (in press) Status of large carnivores and conflicts in Greece. Proceedings of CIC SYMPOSIUM ON“COEXISTENCE OF LARGE CARNIVORES AND HUMANS: THREAT OR BENEFIT?”1st May 2007 in Belgrade, Serbia
Lanszki J., Giannatos G, Dolev A, Bino G, Heltai M. (under review.). Comparison of the autumn end feeding habits of golden jackals along three climate zone areas (Hungary, Greece and Israel). Ann. Zool. Fenici
Giannatos G, & Legakis A. (under review.). Habitat use of the golden jackal (Canis aureus) in human dominated landscapes of Southern Greece. Wildl. Biol.
1. Δάση
1.1. Εύκρατα Δάση
1.1.4. Παραποτάμια δάση = 1
2. Θαμνώνες
2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα = 1
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 2
3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.1. Χορτολίβαδα = 2
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση = 1
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 2
8. Ακτές
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2
9.2. Βοσκότοποι που διαχειρίζονται, φυτεύονται ή λιπαίνονται = 2