ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Chlidonias hybridus
Το Μουστακογλάρονο Chlidonias hybridus εξαπλώνεται στην Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αυστραλία. Υπάρχουν έξι υποείδη και το υποείδος Chlidonias hybridus hybridus απαντά στην Ευρασία, από τη νοτιοδυτική και κεντρική Ευρώπη μέχρι τη δυτική Ρωσία, Μέση Ανατολή και Κασπία ως και το Καζακστάν. Διαχειμάζει στην Αφρική και στη νοτιοδυτική Ασία (del Hoyo et al. 1996).
Στην Ελλάδα παρατηρείται κυρίως κατά τη μετανάστευση (ιδιαίτερα την εαρινή) σε εσωτερικούς υγροτόπους (λίμνες έλη κ.λπ. όπως Κερκίνη, Άγρα, Πρέσπα, Καστοριάς, Πετρών, Ισμαρίδα, Βιστονίδα) και τα δέλτα και εκβολές ποταμών (Αξιού, Αλιάκμονα, Έβρου, Καλαμά, Λούρου, Γαλλικού). Αυτή την περίοδο είναι κοινό σε όλους τους μεγάλους υγροτόπους αλλά και σε μικρότερους όπου περνά κατά κοπάδια.
Το Μουστακογλάρονο αναπαράγεται στην Ελλάδα σε πολύ μικρούς αριθμούς στον Αμβρακικό και περιστασιακά πιθανόν σε τουλάχιστον άλλους δύο υγροτόπους (λίμνες Κερκίνη και Χειμαδίτιδα).
Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1980 εκτιμήθηκε σε 300 ζευγάρια που κατανέμονταν σε τρεις περιοχές (Handrinos and Akriotis 1997). Σήμερα εκτιμάται ότι ο πληθυσμός είναι 5-10 ζευγάρια που αναπαράγονται σε τουλάχιστον μία περιοχή και περιστασιακά σε δύο ή τρείς. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι δεν υπάρχουν ακριβείς μετρήσεις του αριθμού τους ούτε οι περιοχές αναπαραγωγής τους.
Λόγω του μικρού πληθυσμού και της μείωσης του στο παρελθόν το είδος μπορεί να καταταγεί ως CR, όμως πραγματοποιείται υποβάθμιση κατά μια κατηγορία σε ΕΝ, λόγω του μεγάλου μεταναστευτικού πληθυσμού, καθώς και του μεγάλου γειτονικού πληθυσμού της Τουρκίας.
Αναφερόμαστε στο υποείδος Chlidonias hybridus hubridus (Pallas, 1811).
Στην Ελλάδα το Μουστακογλάρονο αναπαράγεται Αμβρακικό Κόλπο (δέλτα Λούρου 1-5 ζευγάρια) και περιστασιακά πιθανόν στην Κερκίνη και στη λίμνη Χειμαδίτιδα (Ζόγγαρης κά. 2007).
Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται σε όλους τους μεγάλους υγροτόπους, λίμνες, δέλτα και εκβολές ποταμών.
Σήμερα εκτιμάται ότι φωλιάζουν στην Ελλάδα 5-10 ζευγάρια.
Ο αριθμός των ατόμων που μεταναστεύουν από την Ελλάδα δεν είναι γνωστός αλλά κατά την εαρινή μετανάστευση είναι κοινό είδος σε έλη και λίμνες όπου παρατηρείται να τρέφεται σε κοπάδια των 10-100 ατόμων.
Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός εκτιμάται σε 42.000 – 87.000 ζευγάρια με μικτές τάσεις (αλλού αύξηση και αλλού μείωση) (Birdlife International 2004). Ο παγκόσμιος πληθυσμός του είδους παρά τις κατά τόπους αυξομειώσεις δεν φαίνεται να απειλείται (del Hoyo et al 1996).
Το Μουστακογλάρονο προτιμά υγροτόπους γλυκών νερών με αραιή βλάστηση (λίμνες, έλη, ορυζώνες) για αναπαραγωγή αλλά και για διατροφή (del Hoyo et al. 1996).
Φωλιάζει σχηματίζοντας χαλαρές αποικίες, συχνά πάνω σε επιπλέοντα φύλλα νούφαρων, ή και άλλου είδους επιπλέουσας βλάστησης σε ρηχά νερά συνήθως με ομοειδή άτομα αλλά και με το Μαυρογλάρονο Chlidonias niger.
Κατά τη μετανάστευση παρατηρείται τόσο σε εσωτερικούς υγροτόπους όσο και σε παράκτιους (π.χ. δέλτα και εκβολές ποταμών) αλλά σε αυτούς προτιμά να ψάχνει την τροφή του σε ενδιαιτήματα με γλυκά νερά όπως έλη αλλά και σε ορυζώνες όταν αυτοί είναι πλημμυρισμένοι όπως και σε αποστραγγιστικές τάφρους.
Η ρύπανση των νερών ιδιαίτερα από τα γεωργικά φάρμακα και λιπάσματα και η σταδιακή υποβάθμιση και οι αποξηράνσεις των ελών και των μικρών υγροτόπων αποτελούν τις κύριες απειλές για το είδος.
Ο περιορισμός τη έκτασης των νούφαρων σε ορισμένες περιοχές (π.χ. λίμνη Κερκίνη) είναι πιθανόν μια από τις αιτίες της μείωσης του αναπαραγόμενου πληθυσμού του.
Το Μουστακογλάρονο περιλαμβάνεται στα παρακάτω:
1. Κοινοτική Οδηγία 79/409 «για την προστασίας των πουλιών και των βιοτόπων τους», Παράρτημα Ι
2. Σύμβαση της Βέρνης, παράρτημα ΙΙ.
Οι περιοχές στις οποίες το είδος φωλιάζει περιλαμβάνονται στο Δίκτυο «ΦΥΣΗ 2000» και είναι υγρότοποι διεθνούς σημασίας (Ramsar).
----------
BirdLife International 2004. Birds in Europe – Population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK, BirdLife International (BirdLife Conservation Series No 12).
Del Hoyo, Elliot and Sargatal. 1992. The Handbook of the birds of the world. Lynx editions. Barcelona.
Handrinos G. and T. Akriotis 1997. The birds of Greece. C. Helm, A & C Black, London.
Ζόγγαρης Σ., Δ. Παπανδρόπουλος, Χ. Αλιβιζάτος, Γ. Ρήγας, Δ. Χατζηρβασάνης και Ν. Καρδακάρη. 2003. Τα απειλούμενα πουλιά στον Αμβρακικό. ΟΙΚΟΣ – ΚΟΑΝ, Αθήνα.
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 1
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 2
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 1
7. Θαλάσσια
7.2. Ρηχά νερά [συνήθως με βάθος μικρότερο των 6μ στην άμπωτη, περιλαμβάνει κόλπους και στενά] = 2
8. Ακτές
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 2
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 2
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 2
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
9. Τεχνητά – Χερσαία
9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 1
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων) = 1
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες] = 1
10.9. Εγκιβωτισμοί και Αποστραγγιστικά κανάλια, τάφροι 2