ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Pseudophoxinus marathonicus (Vinciguerra, 1921)
Pseudophoxinus stymphalicus marathonicus (Vinciguerra, 1921)
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ:
ΑΤΤΙΚΗ: πηγή στο Κάτω Σούλι Μαραθώνα (type locality), πηγή Βραβρώνας, ρέμα Χελιδονούς.
ΒΟΙΩΤΙΑ: Ασωπός, σύστημα Βοιωτικού Κηφισού – Υλίκης.
ΦΘΙΩΤΙΔΑ: Πηγή Σκορπιονερίου Αταλάντης, ανώνυμες πηγές στα Καμένα Βούρλα και στις Θερμοπύλες, σύστημα Σπερχειού, πηγές πεδιάδας Σπερχειού (π.χ. Κομποτάδες, Μεξιάτες, Αγία Παρασκευή, κλπ).
ΘΕΣΣΑΛΙΑ:
ΜΑΓΝΗΣΙΑ: Σύστημα Χολορέματος Αλμυρού.
Το είδος αξιολογείται ως Κινδυνεύον (EN) επειδή πολλοί πληθυσμοί του έχουν οικολογικά υποβαθμιστεί υπερβολικά και μερικοί έχουν εξαφανιστεί εξαιτίας της έλλειψης/εξαφάνισης νερού (π.χ. πηγή Κομποτάδες), τη βαριά ρύπανση των υδάτων (π.χ. Ασωπός) ή τον έντονο ανταγωνισμό με το ξενικό είδος Gambusia hobrooki (κουνουπόψαρο) (π.χ. πηγές Κάτω Σουλίου & Βραβρώνας).
----------
Το είδος έχει ευρεία ασυνεχή εξάπλωση, από την Αττική έως τη Μαγνησία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο μικρό μέγεθός του και κατά συνέπεια στα μικρής έκτασης ενδιαιτήματα που απαιτεί.
Υπάρχουν 9 υποπληθυσμοί, πιστεύεται όμως ότι υπάρχουν ή υπήρξαν περισσότεροι. Επομένως, το είδος εμφανίζει έντονο κατακερματισμό. Οι διάσπαρτοι αυτοί υποπληθυσμοί εξαπλώνονται σε ευρύ χώρο κατανομής και γενικά θεωρούνται ολιγάριθμοι.
Το είδος εμφανίζει έντονο λιμνόφιλο χαρακτήρα και δεν συχνάζει σε ρέοντα ύδατα. Είναι μικροφάγο και τρέφεται με φυτικά υπολείμματα ή μικροπλαγκτόν που βρίσκει στο περιβάλλον του. Επιβιώνει σε μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς σε πηγές με καθαρά νερά και πλούσια υδροχαρή βλάστηση, όπου βρίσκει και την τροφή του και ολοκληρώνει την αναπαραγωγή του. Η βιολογία του είναι άγνωστη.
Στο εύρος της εξάπλωσής του το είδος αντιμετωπίζει πληθώρα απειλών πολλές από τις οποίες αποδείχτηκαν μοιραίες για ορισμένους υποπληθυσμούς. Έτσι, ο υποπληθυσμός του ρεύματος της Χελιδονούς στην Αττική (Στεφανίδης, προφορική πληροφορία 1970) έχει μάλλον εξαφανιστεί εξαιτίας της αστικής ρύπανσης. Ο υποπληθυσμός αυτός ήταν ο μοναδικός σε υδροκρίτη που εκβάλλει στο Σαρωνικό κι ενδεχόμενα συνδεόταν με άλλους υποπληθυσμούς του Κηφισού και του Ιλισού που εξαφανίστηκαν κατά τη ραγδαία αστικοποίηση της Αθήνας. Ο υποπληθυσμός της Βραβρώνας επίσης έχει μάλλον εξαφανιστεί εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού με το ξενικό είδος Gambusia holbrooki (έρευνα τον Οκτώβριο του 2004). Το ίδιο, ενδεχόμενα, κι ο πληθυσμός της πηγής Κάτω Σούλι Μαραθώνα (Οκτώβριος, 2004). Ο υποπληθυσμός του Ασωπού μάλλον έχει εξαφανιστεί εξαιτίας της βαριάς ρύπανσης, ενώ ο υποπληθυσμός της πηγής Κομποτάδων Λαμίας εξαιτίας της τσιμεντοποίησης της πηγής. Ορισμένοι υποπληθυσμοί στα Καμένα Βούρλα κι αλλού εξαιτίας της αφαίρεσης του νερού ή/και της ρύπανσής του.
Περιλαμβάνεται στο Π.Δ. 67/1981 και στο Παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης (Pseudophoxinus marathonicus).
Καμία χρήση.
Bobori, D.C., P.S. Economidis & E.G. Maurakis. 2001. Freshwater fish habitat science in Greece. Aquatic Ecosys. Health & Management, 4(4): 381-391.
Economidis, P.S. 1991. Check list of freshwater fishes of Greece (recent status of threats and protection). Hellenic Society for the Protection of Nature, Special publication, Athens.
Economidis, P.S. 1992. Freshwater Fishes. In: The Red Data Book of Threatened Vertebrates of Greece. σελ. 41-81.
Economidis, P.S. 1995. Endangered Freshwater Fishes of Greece. In: Endemic Freshwater Fishes of N. Mediterranean Region. Ed. by A.J. Crivelli & P.S. Maitland, Tour de Valat Foundation. Biological Conservation, 72: 201-211.
Economidis, P.S., V.P. Vogiatzis & D. Bobori. 1997 (2000). Freshwater Fishes: 613-645 In: Directive 92/43/EEC The Greek "Habitat" Project NATURA 2000: An overview. Life Contract B4-3200/94/756 (Ed. by: S. Dafis, E. Papastergiadou, K. Georghiou, D. Babalonas, T. Georgiadis, M. Papageorgiou, Th. Lazaridou & V. Tsiaoussi). Commission of the European Communities DG XI, The Goulandris Natural History Museum, EKBY (Greek vwesion, 2000). 932 p.
Kottelat, M. 1997. An heuristic checklist of the freshwater fishes of Europe (exclusive of former USSR) with an introduction for non-systematists and comments on nomenclature and conservation. Biologia, section Zoology, 52 suppl. 5: 1-271.
Kottelat, M. & J. Freyhof. 2007. Handbook of European freshwater fishes. Edition by M. Kottelat, Cornol, Switzerland and J. Freyhof, Berlin Germany. 646 p.
Στεφανίδης, A. 1939. Iχθύες των γλυκέων υδάτων της Aττικοβοιωτίας. Δελτίο Φυσικών Eπιστημών, τεύχος 50-51: 49-60.
Vinciguerra, D. 1921. Descrizione di tre nuove specie di pesci delle acque dolci di Grecia. Ann. Mus. Stor. nat. Genova 9: 322-331.
Oικονομίδης, Π.Σ., 1990. Tο ψάρι του Mαραθώνα. H Φύσις, Nο 49: 19-22.
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων]
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων]
4.9. Πηγές
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων)