| Publication Type: | Thesis |
| Year of Publication: | 2010 |
| Authors: | Χαρτόσια, Ν. |
| Corporate Authors: | Koukouras, A. |
| Academic Department: | Σχολή Θετικών Επιστημών |
| Degree: | Biology |
| Number of Pages: | 282 |
| University: | Aristotle University of Thessaloniki |
| City: | Thessaloniki |
| Thesis Type: | PhD |
| Other Numbers: | DSSR-DCPD17100 |
| Abstract: | Στόχος της έρευνας αυτής ήταν να καλυφτεί το κενό πληροφόρησης για τη βιολογία και την οικολογία του υποπαραλιακού καβουριού Portumnus latipes και του μεσοπαραλιακού P. lysianassa, που ζουν σε δύο διαδοχικές, αλλά διαφορετικές οικολογικές ζώνες του κινητού υποστρώματος. Με την προσθήκη της μελέτης του ημιχερσαίου Ocypode cursor και του χερσαίου Gecarcinus lateralis, στόχος ήταν επίσης να διερευνηθούν οι σταδιακές μορφολογικές προσαρμογές των καβουριών κατά την εξελικτική μετάβαση από το θαλάσσιο στο χερσαίο περιβάλλον. Για τη μελέτη του P. lysianassa πραγματοποιήθηκαν μηνιαίες δειγματοληψίες στον όρμο Βουρβουρού από τον Ιανουάριο του 2003 μέχρι και τον Μάρτιο του 2004, αλλά και εποχικές δειγματοληψίες κατά τα έτη 2004 – 2005 στην ακτή της λιμνοθάλασσας της Βάσσοβας, μετά τη διαπίστωση ότι εκεί διατηρείται ένας πυκνός πληθυσμός του P. lysianassa, για να συγκριθεί η πυκνότητα του πληθυσμού αυτού με εκείνη του πληθυσμού στη Βουρβουρού. Οι δειγματοληψίες πραγματοποιούνταν με σύρσεις κατά μήκος της κατώτερης μεσοπαραλιακής ζώνης με ειδικής κατασκευής τριγωνική απόχη. Κατά τη χρονική περίοδο Μάρτιος 2003 – Μάρτιος 2005 στον όρμο Ανοικτό, νότια της Κομοτηνής, πραγματοποιήθηκαν μηνιαίες δειγματοληψίες για τη μελέτη του Portumnus latipes. Οι σύρσεις γίνονταν στην κατώτερη μεσοπαραλιακή ζώνη (με την ίδια τριγωνική απόχη), όπου το είδος αυτό «ανεβαίνει» ευκαιριακά, όταν επικρατεί νηνεμία. Το O. cursor συλλέχτηκε από ακτές της Ρόδου και της Κύπρου τον Αύγουστο του 2004 και 2005, αντίστοιχα. Επίσης στην κάθε μία από τις οικολογικές ζώνες οι οποίες αποτελούν τα ενδιαιτήματα των τριών ειδών που μελετήθηκαν έγιναν και δειγματοληψίες μακροπανίδας (με μεταλλικό πλαίσιο επιφάνειας 400 cm2) για τον προσδιορισμό της σύνθεσής των αντίστοιχων βενθικών συνευρέσεων. Στις τρεις αυτές οικολογικές ζώνες έγιναν επίσης δειγματοληψίες μειοπανίδας και ιζήματος. Στα πλαίσια της έρευνας αυτής αναλύθηκαν και συγκρίθηκαν για πρώτη φορά οι τροφικές συνήθειές των ατόμων των τριών αυτών ειδών, κατά την ίδια εποχή (καλοκαίρι). Έτσι, διαπιστώθηκε ότι τα είδη αυτά είναι παμφάγα και ότι η δίαιτα των δύο ειδών Portumnus περιλαμβάνει κυρίως θαλάσσια ασπόνδυλα και θρύμματα μακροφυκών, ενώ εκείνη του O. cursor κυρίως χερσαία έντομα (μυρμήγκια). Επίσης η εξέταση των δειγμάτων του P. lysianassa από τρεις διαφορετικές περιοχές, αλλά και από τέσσερις διαφορετικές εποχές στην ίδια περιοχή έδειξε ότι η δίαιτα του είδους αυτού μεταβάλλεται, μέσα σε ορισμένα πλαίσια, τόσο από περιοχή σε περιοχή κατά την ίδια εποχή, όσο και από εποχή σε εποχή στην ίδια περιοχή. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τη δίαιτα του P. latipes, τουλάχιστον από εποχή σε εποχή στην ίδια περιοχή. Επίσης εξετάστηκαν και συγκρίθηκαν οι μορφολογικές προσαρμοστικές διαφοροποιήσεις που έχουν αναπτύξει τα τέσσερα είδη που μελετήθηκαν (P. latipes, P. lysianassa, O. cursor και G. lateralis) ώστε να ανταποκρίνονται στις αντίστοιχες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και διαπιστώθηκε ότι αυτά έχουν διαβαθμισμένη προσαρμογή από το θαλάσσιο προς το χερσαίο περιβάλλον: P. latipes (υποπαραλιακό – θαλάσσιο) P. lysianassa (μεσοπαραλιακό – θαλάσσιο) O. cursor (υπερπαραλιακό – ημιχερσαίο) G. lateralis (χερσαίο). Επιπλέον, στα δύο είδη του Portumnus μελετήθηκαν και συγκρίθηκαν οι περίοδοι ωοφορίας, καθώς και η μορμολυκική και μεταμορμολυκική ανάπτυξή τους. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ολικός κύκλος ζωής και στα δύο είδη του Portumnus φαίνεται να ολοκληρώνεται μέσα σε δεκαπέντε περίπου μήνες, ενώ η μεταμορμολυκική του φάση ολοκληρώνεται μέσα σε ένα περίπου έτος. |