Emys orbicularis
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Η βαλτοχελώνα έχει μια πολύ ευρεία κατανομή η οποία περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της N. και K. Ευρώπης, μέρος της Β Αφρικής καθώς και της ευρύτερης περιοχής της Κασπίας.
Στην Ελλάδα, το είδος απαντάται σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική επικράτεια, καθώς και στα Επτάνησα. Απουσιάζει απο την Κρήτη και σχεδόν όλο το Αιγαίο με εξαίρεση μερικα μεγάλα νησιά που διαθέτουν εκτεταμένους υγρότοπους που διατηρούν γλυκό νερό κατά όλη την διάρκεια του έτους (Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Κώς, Τήνος, Εύβοια κτλ.).
Το είδος κατατάσσεται στην κατηγορία NT με βάση το γεγονός οτι δεν πληρεί τα κριτήρια για τις άλλες κατηγορίες κινδύνου. Αν και είναι βέβαιο οτι οι ελληνικοί πληθυσμοί έχουν μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες λογώ αποστραγγιστικών εργών και υποβάθμισης των υδάτινων πόρων, δεν υπαρχούν αυτή τη στιγμή ικανοποιήτικα στοιχεία που να δικαιολογούν την κατάταξη σε άλλη κατηγορία κινδύνου. Πχ. το είδος δεν ικανοποιεί τα κριτήρια VU Α1, Α2, Α3 και το γεγονός ότι έχει μια τόσο μεγάλη γεωγραφική κατανομή σημαίνει ότι επίσης δεν ικανοποιεί κριτήρια VU Β1, Β2, C και D. Παρόλα αυτά, λόγω των σοβαρών προβληματών που αντιμετωπίζουν οι υδατινοι πόροι στην Ελλάδα γενικά, οι πληθυσμοί του είδους χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση.
Οι ελληνικοί πληθυσμοί εχούν διαχωριστεί προς το παρόν σε δυο υποείδη Emys orbicularis orbicularis (Μακεδονία, Θράκη) και Emys orbicularis hellenica (Δ. Ελλάδα, Πελοπόννησος)
Δείτε επίσης επόμενο σχόλιο.
Πρόσφατες μοριακές αναλύσεις (Fritz and Obst 1995, Lenk et al, 1999, Fritz 2001) δείχνουν ότι υπάρχει σημαντική κρυπτική γενετική ποικιλομορφία στους ελληνικούς πληθύσμούς, η οποία δεν έχει ακόμα κατανοηθεί πλήρως. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένοι πληθύσμοι λόγω περιορισμένης κατανομής και ιδιαίτερης βιολογικής ιδιαιτερότητας ίσως να χρειάζωνται επιπλέον ειδική προστασία.
Από τα δύο είδη νεροχελώνας στην Ελλαδα, αυτό είναι το λιγότερο κοινό. Παρ’ολα αυτά απαντάται στούς περισσότερους μόνιμους υγρότοπους, γενίκα σε μέτριους μέχρι ικανοποιητικούς αριθμούς. Οι ελληνικοί πληθυσμοί είναι σίγουρα κατακερματισμένοι, ιδιαίτερα στην Ν. Ελλαδα, τουλάχιστον κατα λεκάνες απορροής.
Το είδος προτιμάει μόνιμα οικοσυστήματα γλυκών νερών και η παρούσια του ειναι γενικά συνδεδεμένη με την ύπαρξη ποταμιών, λιμνών και υγροτοπών με καθαρό νερό χαμήλης σχετικά θερμοκρασίας.
Οι πιο σοβαρές απείλες που αντιμετωπίζει το είδος συνδέονται με την υποβάθμιση και καταστροφή των υγροτοπων. Συγκεκριμένες απειλές:
-Εντατικοποίηση της γεωργίας και τουριστική ανάπτυξη που οδηγει σε υπεραντληση γλυκού νερού και πτώση υδροφόρων ορίζωντων.
- Ευτροφισμός και ρύπανση υγροτόπων από οικιστικά απόβλητα, καθώς και λιπάσματα / φυτοφάρμακα απο εντατικά χρησιμοποιημένες αγροτικές εκτάσεις.
- Μπάζωμα παραλιακών υγροτοπων για οικιστική και τουριστική αναπτύξη.
Το είδος προστατεύεται με την ακόλουθη νομοθέσια;
-Προεδρικό διάταγμα 67/1981.
-Annex II & IV, EU Habitats Directive
-Annex II, Berne Convention
Η βαλτοχελώνα απαντάται σε πολλές προστατευόμενες ελληνικές περιοχές (π.χ. Natura 2000, Ramsar).
Το τάξον δεν χρησιμοποιείται τοπικά, εθνικά ή διεθνώς.
Ayaz, D., E. Taskavak, and A. Budak. 2004. Some investigations on the taxonomy of the Emys orbicularis (Linnaeus,1758) (Testudinata: Emydidae) specimens from Aegean region of Turkey. Su Urunleri Dergisi 21:279-285.
Bringsoe, H. 1986. A check-list of Peloponnesian amphibians and reptiles, including new records from Greece. Annales Musei Goulandris 7:271-318.
Bringsøe, H. 2004. The swamp turtle Emys orbicularis hellenica in the Strofilia forest on the Peloponnese. Nordisk Herpetologisk Forening 47:88-95.
Bousbouras, D., and Y. Ioannidis. 1994. Amphibien und Reptilien des Prespa-Nationalparks und der Gebirgsregion um Florina (Mazedonien, Griechenland). Salamandra 30:209-220.
Buttle, D. 1987. Observations on some of the herpetofauna of the Peloponnese. British Herpetological Society Bulletin 20:22-28.
Broggi, M. F. 1978. Herpetologische Beobachtungen auf der Insel Lesbos (Griechenland). Salamandra 14:161-171.
Broggi, M. F. 1988. Herpetologische Beobachtungen auf Samothrake. Berichte der Botanisch-Zoologischen Gesellschaft Liechtenstein-Sargans-Werdenberg. 17:93-99.
Broggi, M. F.1994. Feldherpetologische Beobachtungen und Bemerkungen zu schuetzenswerten Biotopen auf griechischen Inseln (Amphibia; Reptilia; Griechenland). Herpetozoa 7(1-2):29-34.
Crucitti, P., A. Campese, and M. Malori. 1990. Popolazione sintopiche di Emys orbicularis e Mauremys caspica nella Tracia. Grecia orientale (Reptilia: Testudines: Emydidae). Bollettino del Museo Regionale di Scienze Naturali di Torino 8:187-196.
Di Trani, C., Zuffi, M.A.L. 1997. Thermoregulation of the European pond turtle, Emys orbicularis, in central Italy. Chelonian Conservation and Biology, 2(3):428-430.
Fritz, U. 1992. Zur innerartlichen Variabilität von Emys orbicularis (Linnaeus, 1758) - Variabilität in Osteuropa und redefinition von Emys orbicularis orbicularis (Linnaeus, 1758) und E.o.hellenica (Valenciennes, 1832). Zoologische Abhandlungen 47:37-78.
Fritz, U. 1995. Kritische Uebersicht der Fossilgeschichte der Sumpfschildkroetengattung Emys A.Duméril, 1806 (Reptilia: Testudines: Emydidae). Zoologische Abhandlungen 48:243-264.
Fritz, U. 2001. Emys orbicularis Linnaeus, 1758 - Europäische Sumpfschildkröten. Pages 343-515 in U. Fritz, editor. Handbuch der Reptilien und Amphibien Europas. Schildkröten (Testudines) I. Aula Verlag, Wiebelsheim, Germany.
Fritz, U., Obst, F.J. 1995. Morphologische variabilitat in den intergradationszonen von Emys orbicularis und E.o.hellenica. Salamandra, 31(1):157-180.
Gasc, J. P., A. Cabela, J. Crnobrnja-Isailovic, D. Dolmen, K. Grossenbacher, P. Haffner, J. Lescure, H. Martens, J. P. Martinez Rica, H. Maurin, M. E. Oliveira, T. S. Sofianidou, M. Veith, and A. Zuiderwijk. 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica & Museum National d' Histoire Naturelle (IEGB/SPN), Paris.
Gariboldi, A., Zuffi, M.A.L. 1994. Notes on the population reinforcement project for Emys orbicularis (Linnaeus, 1758) in a natural park of northwestern Italy. Herpetozoa 7(3/4):83-89.
Lenk, P., U. Fritz, U. Joger, and M. Wink. 1999. Mitochondrial phylogeography of the European pond turtle, Emys orbicularis (Linnaeus 1758). Molecular Ecology 8:1911-1922.
Meyer, A. and Fritz, U. 1996. The swamp turtle (Emys orbicularis hellenica) on Samos. Herpetofauna (Weinstadt) 18(103): 27.
Mazzotti S. 1995. Population Structure of Emys orbicularis in the Bardello (Po Delta, Northern Italy). Amphibia-Reptilia, 16:77-85.
Podloucky, R., and U. Fritz. 1994. Zum Vorkommen von Emys orbicularis hellenica auf Zakynthos (Ionische Inseln, Griechenland). Herpetofauna 16:28-30.
Schneeweiss, N. 2006. On the status of Emys orbicularis on Zakynthos Island. Radiata 15:30-31.
Taskavak, E., and D. Ayaz. 2006. Some investigations on the taxonomic status of Emys orbicularis from the Aegean and Central Anatolian regions of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences 9:574-581.
1. Δάση
1.1. Εύκρατα Δάση
1.1.4. Παραποτάμια δάση = 9
4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)
4.1. Ποτάμια/Ρυάκια μόνιμης ροής [περιλαμβάνονται οι καταρράκτες] = 1
4.2. Ποτάμια/Ρυάκια παροδικής ροής = 2
4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση = 1
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 1
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 9
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 9
4.9. Πηγές = 2
4.13. Μόνιμα εσωτερικά δελταϊκά συστήματα = 1
4.16. Μόνιμα αλμυρά, υφάλμυρα ή αλκαλικά έλη και λιμνούλες (ponds) = 2
8. Ακτές
8.3. Εκβολές ποταμών = 1
8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 2
8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 2
8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα = 2
8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 1
10. Τεχνητά - υδρόβια
10.1. Ταμιευτήρες νερού (άνω των 80 στρεμμάτων) = 2
10.2. Δεξαμενές αλλά και λιμνούλες για πότισμα ζώων (κάτω των 80 στρεμμάτων) = 2
10.3. Δεξαμενές Υδατοκαλλιέργειας = 9
10.7. Αρδευόμενες εκτάσεις [περιλαμβάνει αρδευτικά κανάλια και ορυζώνες] = 2
10.9. Εγκιβωτισμοί και Αποστραγγιστικά κανάλια, τάφροι = 1