ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
Triturus alpestris, Mesotriton alpestris
Εξαπλώνεται στο μεγαλύτερο τμήμα της κεντρικής και νότιας Ευρώπης: από τη βόρειο-ανατολική Γαλλία έως την Πολωνία, Ρουμανία και Ουκρανία, και από τη νότια Δανία έως τη βόρεια Ιταλία, και στα Βαλκάνια. Επιπλέον συναντάται σε δύο απομονωμένες περιοχές στη βόρεια και κεντρική Ισπανία και σε μια απομονωμένη περιοχή της κεντρικής Ιταλίας, ενώ κάποιοι εισαχθέντες πληθυσμοί συναντώνται στη Βρετανία
Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στην οροσειρά της Πίνδου άνω των 700 μέτρων υψόμετρο, μικρός θύλακας στη Ροδόπη, ορεινός όγκος Βόρειας Πελοποννήσου άνω των 700 μέτρων.
Πελοπόννησος: έκταση κατοίκησης μικρότερη των 100 τ. χλμ., έντονος κερματισμός και τοπικές απομονώσεις, συναντάται σε μικρό αριθμό τοποθεσιών (5-10), ενώ κατά τα τελευταία 10 χρόνια έχει εξαφανιστεί από τουλάχιστον 1 τοποθεσία (Ρακίτα, Παναχαϊκό). Πρόσφατες γενετικές μελέτες δείχνουν πως οι πληθυσμοί της Πελοποννήσου διαφέρουν σημαντικά τόσο σε επίπεδο mtDNA όσο και στις συχνότητες αλλοενζύμων από τους πληθυσμούς της ηπειρωτικής χώρας. Οι ίδιες μελέτες υποδεικνύουν σημαντική ελάττωση της ποικιλότητας και σημαντικές τοπικές απομονώσεις με άμεση επίπτωση στη βιωσιμότητά τους.
Σε πανελλαδικό επίπεδο: έκταση κατοίκησης μικρότερη των 1100 τ. χλμ., έντονος κερματισμός και τοπικές απομονώσεις. Γενετικές μελέτες δείχνουν μεγάλο βαθμό τοπικών απομονώσεων – κερματισμός, χαμηλά επίπεδα επικοινωνίας – γονιδιακής ροής καθώς και κίνδυνο των περιφερειακών πληθυσμών λόγω κλιματικών αλλαγών και ανθρωπίνων δραστηριοτήτων.
Πρόσφατες γενετικές μελέτες έδειξαν πως οι ελλαδικοί πληθυσμοί του είδους συγκροτούν ιδιαίτερο κλάδο γενετικά διαφοροποιημένο ο οποίος εμφανίζει περαιτέρω απομονώσεις και τοπικές διαφοροποιήσεις. Ειδικότερα ο υποκλάδος της Πελοποννήσου διαφοροποιείται τόσο σε απλότυπους mtDNA όσο και σε συχνότητες αλλοενζύμων από τους πληθυσμούς τις ηπειρωτικής χώρας.
Οροσειρά Πίνδου, Ροδόπη, βόρεια Πελοπόννησος άνω των 700 μ. υψόμετρο. Εκτιμάται η περιοχή εξάπλωσης σε 8500 τχ. (500 τχ. Πελοπόννησος), ενώ αντίστοιχα η περιοχή κατοικίας εκτιμάται σε 1100 τ.χ. (100 τχ. Στην Πελοπόννησο).
Εκτιμάται πως υπάρχουν 50-100 τοποθεσίες. Μεγάλος βαθμός γεωγραφικής απομόνωσης, υψηλή γενετική απομόνωση και φαινόμενα ενδογαμίας λόγω δραστικής ελάττωσης μεγέθους υποπληθυσμών
Δραστήρια την ημέρα στα βαθύτερα τμήματα των υδατοσυλλογών – στα ρηχότερα τη νύχτα. Διαχείμαση κατά τους μήνες Οκτώβριος-Φεβρουάριος στα μεγάλα υψόμετρα. Στις χαμηλότερες και νοτιότερες περιοχές διαθέριση. Στις εποχικές υδατοσυλλογές, και μετά την ξήρανσή τους, οι αλπικοί τρίτωνες ζουν στη χέρσο και διαθερίζουν κατά τους θερινούς μήνες. Η αναπαραγωγική περίοδος διαφέρει ανάλογα με το υψόμετρο και το γεωγραφικό πλάτος. Στα βόρεια και μεγάλα υψόμετρα: Άνοιξη – καλοκαίρι. Στα νότια νωρίς την άνοιξη ενώ έχει παρατηρηθεί δεύτερη περίοδος το φθινόπωρο. Τα θηλυκά γεννούν 100-200 αυγά τα οποία εκκολάπτονται σε υδρόβιες προνύμφες. Μεταμόρφωση κατά το τέλος φθινοπώρου. Σε κάποιες περιπτώσεις η μεταμόρφωση καθυστερεί και γίνεται την επόμενη χρονιά. Η ωρίμανση επιτυγχάνεται σε 2-3 χρόνια. Τουλάχιστον 2 πληθυσμοί (Τύμφη, Σμόλικας) εμφανίζουν παιδομόρφωση.
Τα ενήλικα τρέφονται στον πυθμένα ενώ οι προνύμφες σε όλη τη στήλη του νερού. Έχει παρατηρηθεί ωοφαγία και κανιβαλλισμός σε συνθήκες αυξημένης πληθυσμιακής πυκνότητας.
Ενδιαιτήματα:
1.1.2.1 (2), 1.1.2.2 (1), 1.1.3 (1), 3.4.2 (1), 3.4.3 (2), 4.1 (2), 4.2 (2), 4.4 (2), 4.5 (1), 4.6 (2), 4.7 (1), 4.8 (1), 4.9 (1), 4.11 (1), 10.2 (2)
Υποβάθμιση – καταστροφή ενδιαιτήματος – δασικές πυρκαγιές – ξηρασία - ανθρωπογενείς επιδράσεις (π.χ. Ρακίτα – άρδευση, Καλλίδρομμο – ράλι). Ενδεχομένως λόγω συλλογής για ερευνητικούς σκοπούς, χειμερινός τουρισμός (πχ. Ζήρια). .
1.1.1.2, 1.3.6, 1.4.3, 1.7, 3.5.3, 4.1.3, 6.1.1, 6.1.2, 6.1.3, 7.1, 7.3, 7.4, 9.1, 9.4, 9.8, 9.9, 10.1, 10.2, 10.5
ΠΔ/87, Bern III, απαντάται σε προστατευόμενες περιοχές Natura 2000.
Έρευνα, συλλογές μουσείων.
• Κ. Sotiropoulos, A. Legakis, R.M. Polymeni (1995): A review of the knowledge on the distribution of the genus TRITURUS in Greece. HERPETOZOA, 8, 25 -34.
• K. Sotiropoulos, L. Tomovic, G. Dzukic, M.L. Kalezic (2001): Morphological differentiation of the alpine newt (Triturus alpestris) in the Balkans: taxonomic implications. Herpetological Journal, 11, 1-8.
• K. Sotiropoulos, K. Eleftherakos, G. Dzukic, M.L. Kalezic, A. Legakis, R.Μ. Polymeni (2007): Phylogeny and biogeography of the alpine newt Mesotriton alpestris (Salamandridae, Caudata), inferred from mtDNA sequences. Molecular Phylogenetics and Evolution, 45, 211-226.
• K. Sotiropoulos, K. Eleftherakos, M.L. Kalezic, A. Legakis, R.Μ. Polymeni (2008): Genetic structure of the alpine newt, Mesotriton alpestris (Salamandridae, Caudata), in the southern limit of its distribution: implications for conservation. Biochemical Systematics and Ecology, in press.
• Κ. Sotiropoulos, A. Legakis, R.M. Polymeni: Patterns of morphometric variation in the alpine newt (Mesotriton alpestris) at the southern limit of its distribution: environmental correlates. Integrative Zoology, in press.
• Κ. Σωτηρόπουλος (2004): Γενετική και μορφολογική ποικιλότητα των ειδών του γένους Triturus (Αμφίβια, Ουρόδηλα) στον ελλαδικό χώρο: ιστορικές και οικολογικές ερμηνείες. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
• Valakos, E., Pafilis, P., Sotiropoulos, K., Lymberakis, P., Maragou, P., Foufopoulos, J. (2008): The Amphibians and Reptiles of Greece. Editions Chimaira,
• M. Kalezić, K. Sotiropoulos, G. Džukić (2003): Preservation of Paedogenesis in Alpine Newt (Triturus alpestris) populations from the High-Altitude Ecosystems of the Central Balkans. Final Report. DAPTF.
• Αδαμακόπουλος, T. & Ματσούκα, Π. & Χατζηρβασάνης, Β. (1986): Τα βουνά της Ρούμελης. Πιτσιλός, Αθήνα.
• Αδαμακόπουλος, T. & Ματσούκα, Π. & Χατζηρβασάνης, Β. (1988): Τα βουνά του Μωρηά. Πιτσιλός, Αθήνα.
• Αδαμακόπουλος, T. & Χατζηρβασάνης, Β. (1988): Συμβολή στη μελέτη της εξάπλωσης του Αλπικού τρίτωνα (Triturus alpestris) στην Ελλάδα. Η Φύσις, 41: 7-10.
• Χατζηρβασάνης, Β. (1994): Ο Βουνοτρίτωνας (Triturus alpestris) στη Στερεά Ελλάδα. Συμπληρωματικά στοιχεία για την εξάπλωσή του. Η Φύσις, 65: 34.
• Asimakopoulos, V. (1994): Distributional records for the amphibians of the Greek part of Rodope mountain range (East Macedonia and Thraki). Biologia Gallo-Hellenica, 22: 23-36.
• Bringsøe, H. (1994): New records of Triturus alpestris (Amphibia, Caudata) in south Greece, with information on feeding habits, ecology and distribution. Annales Musei Goulandris, 9: 349-374.
• Breuil, M. & Parent, G. H. (1987): Essai de caractérisation du Triton alpestre hellénique Triturus alpestris veluchiensis. I. Historique et présentation des nouvelles données. Alytes, 6 (3-4): 131-151.
• Breuil, M. & Parent, G. H. (1988): Essai de caractérisation des populations du Triton alpestre hellénique. II. Relations entre le Triton alpestre hellénique et la sous-espèce nominative. Alytes, 7 (1): 19-43.
• Denoël, M. & Schabetsberger, R. (2003): Resource partitioning in two heterochronic populations of Greek Alpine newts, Triturus alpestris veluchiensis. Acta Oecologia, 24: 55-64.
• Denoël, M., Duguet, R., Džukić, G., Kalezić, M. & Mazzotti, S. (2001): Biogeography and ecology of paedomorphosis in Triturus alpestris (Amphibia, Caudata). Journal of Biogeography, 28: 1271-1280.
• Kyriakopoulou-Sklavounou, P., Karakousis, Y. & Vasara, E. (1997): Genetic variation in Greek populations of the alpine newt Triturus alpestris. Amphibia-Reptilia, 18(3): 303-307.
• Gasc, J.-P. (ed.) 1997. Atlas of Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europea Herpetologica & Museum National d'Histoire Naturelle, Paris.
• Griffiths, R.A. 1996. Newts and Salamanders of Europe. Poyser Natural History, London.
• Κ. Σωτηρόπουλος, Ρ. Πολυμένη, Α. Λεγάκις (2004): Ελαττωμένη γενετική ποικιλότητα του Αλπικού τρίτωνα, Triturus alpestris (Αμφίβια, Ουρόδηλα) από το όρος Καλλίδρομο: η επίδραση του περιβάλλοντος και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. 2ο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων, Μυτιλήνη.
1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 2
1.1.2.2. Ostryo-Carpinion = 1
1.1.3. Ψυχρόβια Κωνοφόρα (ελάτη, μαύρη πεύκη κλπ) = 1
3.4.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια = 1
3.4.3. Φυσικά ξέφωτα = 2
4.1. Ποτάμια/Ρυάκια μόνιμης ροής [περιλαμβάνονται οι καταρράκτες] = 2
4.2. Ποτάμια/Ρυάκια παροδικής ροής = 2
4.4. Τυρφώνες, Έλη, Βάλτοι, κλπ = 2
4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.6. Εποχιακές/περιοδικές λίμνες [άνω των 80 στρεμμάτων] = 2
4.7. Μόνιμα τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.8. Εποχιακά/περιοδικά τέλματα και λιμνούλες (pools) με γλυκό νερό, υγρά λιβάδια [κάτω των 80 στρεμμάτων] = 1
4.9. Πηγές = 1
4.11. Αλπικοί υγρότοποι [περιλαμβάνει αλπικά λιβάδια και εποχιακές συγκεντρώσεις από λιώσιμο χιονιού] = 1
10.2. Δεξαμενές αλλά και λιμνούλες για πότισμα ζώων (κάτω των 80 στρεμμάτων) = 2
More data to add....