Microtus subterraneus

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

1α. Επιστημονικό όνομα: 
Microtus subterraneus de Selys-Longchamps, 1836
1β. Συνώνυμα: 

-------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Ευρωπαϊκός σκαπτοποντικός
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Common pine vole, European pine vole.
2α. Τάξη: 
Rodentia
2β. Οικογένεια: 
Cricetidae
3i. Εξάπλωση: 

Το είδος M. subterraneus παρουσιάζει εκτεταμένη γεωγραφική εξάπλωση στην Κ. & Α. Ευρώπη, από τη Γαλλία ως τη Λευκορωσία και την Πολωνία. Επίσης, έχει καταγραφεί στον Καύκασο και στην Τουρκία. Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί σε ορισμένες τοποθεσίες της Μακεδονίας και της Θράκης.

3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Τρωτά (VU) (NT στο βιβλίο)
3β. Κριτήρια: 
Β2α +2β(ii+iii+iv)
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Οι Ελληνικοί πληθυσμοί του είδος M. subterraneus είναι κατακερματισμένοι, μικροί σε μέγεθος και απομονωμένοι μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 ετών έχουν συλληφθεί άτομα από 6 τοποθεσίες της Μακεδονίας και της Θράκης, ενώ οι πιο πρόσφατες προσπάθειες συλλογής δείχνουν μείωση των τοποθεσιών εύρεσης και των υποπληθυσμών του είδους. Λόγω της διαταραχής των ενδιαιτημάτων του είδους, κυρίως εξαιτίας της τουριστικής και γεωργικής ανάπτυξης στις περιοχές κατοίκισής του, είναι πολύ πιθανή η περαιτέρω μείωση των πληθυσμών του.

5. Λόγοι αλλαγής από προηγούμενη αξιολόγηση: 
6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
14.4.2008
8α. Αξιολογητές: 
Ροβάτσος Μιχαήλ, Μήτσαινας Γεώργιος, Γιαγιά-Αθανασοπούλου Ευαγγελία.
8β. Ελεγκτές: 
Γιαγιά-Αθανασοπούλου Ευαγγελία, Μήτσαινας Γεώργιος, Ροβάτσος Μιχαήλ, Σφουγγάρης Αθανάσιος.
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

Κατά τα τελευταία έτη, το γένος Microtus έχει ταξινομηθεί από διάφορους ερευνητές στις οικογένειες Muridae, Arvicolidae ή Cricetidae.  Σήμερα, η επικρατούσα άποψη, την οποία υιοθετεί και η IUCN, είναι ότι το γένος ανήκει στην οικογένεια Cricetidae.

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Το είδος M. subterraneus εξαπλώνεται σε ορεινές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.

9γ. Πληθυσμός: 

Σχετικά σπάνιο είδος, έχει συλλεχθεί από ελάχιστες τοποθεσίες της Ελλάδας και απαντάνται υπό μορφή μικρών, κατακερματισμένων και απομονωμένων πληθυσμών.

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Ο Ευρωπαϊκός σκαπτοποντικός αποικίζει κυρίως αλπικά και υποαλπικά λιβάδια με αγρωστώδη, όπου κατασκευάζει υπόγειες στοές. Πρόκειται για εδαφόβιο είδος που τρέφεται τόσο με ρίζες και βολβούς, όσο και με υπέργειους μαλακούς βλαστούς. Οι έξοδοι των υπόγειων στοών συνήθως οδηγούν σε ευκρινείς, επιφανειακούς διαδρόμους (runways), που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ γειτονικών στοών και την ευκολότερη αναζήτηση τροφής.

9εi. Απειλές (κείμενο): 

Η δημιουργία τουριστικών υποδομών, χιονοδρομικών κέντρων, και η διάνοιξη αγροτικών δρόμων στις περιοχές εξάπλωσης του είδους, προκάλεσε σημαντική υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του. Ο Ευρωπαϊκός σκαπτοποντικός συχνά βρίσκεται σε συμπατρία με τα είδη M. thomasi, και M. levis που πιθανώς ασκούν ανταγωνιστική πίεση στους είδη μικρούς πληθυσμούς του είδους. Παράλληλα, πληθυσμοί που βρίσκονται κοντά σε αγροτικές εκτάσεις πλήττονται από την εφαρμογή προγραμμάτων μυοκτονιών για τον έλεγχο τρωκτικών.

Άλλη

5.2: Τα τρωκτικά θεωρούνται επιβλαβής οργανισμοί τόσο για την δημόσια υγεία, όσο και για τις αγροτικές καλλιέργειες και αποτελούν στόχο. Οι οργανωμένες προσπάθειες μυοκτονιών επιβλαβών ειδών όπως Rattus sp., M. thomasi και M. Guentheri από την τοπική αυτοδιοίκηση και αγροτικούς φορείς, προκάλεσε τη μείωση των πληθυσμών ευάλωτων ειδών όπως ο Ευρωπαϊκός σκαπτοποντικός.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

-----------

9ζ. Χρήση: 

Το τάξον δεν χρησιμοποιείται τοπικά, εθνικά ή διεθνώς.

10. Βιβλιογραφία: 

Mitsainas G. P., Rovatsos M. T. and Giagia-Athanasopoulou E. B., 2008. Heterochromatin study and geographical distribution of Microtus species (Rodentia, Arvicolinae) from Greece. Mammalian Biology, doi:10.1016/j.mambio.2008.11.001.

Niethammer, J., 1982. Microtus subterraneus (de Sélys-Longchamps, 1836) - Kurzohrmaus. In: Niethammer, J., Krapp, F. (Eds.), Handbuch der Säugetiere Europas. Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden, pp. 397-418.

Ondrias, J.C., 1966. The taxonomy and geographical distribution of the rodents of Greece. Säug. Mitt. 14, 1-136.

Shenbrot, G.I., Krasnov, B.R., 2005. Atlas of the geographic distribution of the arvicoline rodents of the world (Rodentia, Muridae: Arvicolinae). Pensoft Publishers, Sofia.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

1. Δάση

1.1. Εύκρατα Δάση = 1

2. Θαμνώνες

2.1. Φρύγανα 9

3. Λιβάδια

3.1 Εύκρατα λιβάδια

3.1.1. Χορτολίβαδα = 1

3.1.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια = 1

3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 1

5. Βραχώδεις περιοχές [περιλαμβάνονται γκρεμοί, κορυφές βουνών, σάρες] = 2

9. Τεχνητά – Χερσαία 

9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2

9.2. Βοσκότοποι που διαχειρίζονται, φυτεύονται ή λιπαίνονται = 1

9.3. Φυτείες = 2

Bi. Δράσεις διαχείρισης (υπάρχουν): 
Fri, 2019-08-23 10:15 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith