Isurus oxyrinchus

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

1α. Επιστημονικό όνομα: 
Isurus oxyrinchus (Rafinesque, 1810)
1β. Συνώνυμα: 

------------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Ρυγχοκαρχαρίας, Σκυλόψαρο
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Shortfin mako
2α. Τάξη: 
Lamniformes
2β. Οικογένεια: 
Lamnidae
3i. Εξάπλωση: 

Το είδος αυτό είναι προσαρμοσμένο να ζει σε τροπικά και εύκρατα νερά Απαντάται στον Ατλαντικό συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου, στον Ινδοειρηνικό ωκεανό και στον Ειρηνικό. 

Απαντάται σε όλες τις Ελληνικές θάλασσες. Συλλήψεις του από ελληνικά αλιευτικά σκάφη έχουν καταγραφεί στο Ιόνιο πέλαγος, στο Αιγαίο πέλαγος, στο Κρητικό πέλαγος και στη Λεβαντίνη αλλά είναι σπάνιες.

3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Κρισίμως Κινδυνεύοντα (CR)
3β. Κριτήρια: 
A2acd+3cd+4acd
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Είναι είδος με ευρεία γεωγραφική εξάπλωση που το κρέας του είναι μεγάλης εμπορικής αξίας και υπόκεινται σε υψηλό βαθμό τυχαίας και μη τυχαίας αλιείας σε κάποιες περιοχές εξάπλωσής του.  Στη Μεσόγειο θάλασσα τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε δραματική μείωση στον πληθυσμό λόγω υπεραλίευσης. Οι Ferretti et al. (2008) οι οποίοι χρησιμοποίησαν μεταξύ άλλων στοιχεία δεικτών αφθονίας συλλήψεων από τον προηγούμενο αιώνα εκτίμησαν ότι οι λαμνοειδείς καρχαρίες (I. oxyrinchus and L. nasus) εμφανίζουν τάση δραματικής μείωσης της τάξης του 99%.

Δεν υπάρχει εκτίμηση για το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στις ελληνικές θάλασσες. Ωστόσο η αφθονία του στις ελληνικές θάλασσες εκτιμήθηκε ότι είναι πολύ χαμηλότερη συγκρινόμενη με αυτή στις θαλάσσιες περιοχές της κεντρικής και δυτικής Μεσογείου (Ιταλία, Ισπανία).

5. Λόγοι αλλαγής από προηγούμενη αξιολόγηση: 
6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
-----------
8α. Αξιολογητές: 
Π, Μεγαλοφώνου
8β. Ελεγκτές: 
-----------
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

-----------

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Το είδος αυτό είναι προσαρμοσμένο να ζει σε τροπικά, εύκρατα νερά, συνεπώς η γεωγραφική του εξάπλωση εξαρτάται από το συγκεκριμένο παράγοντα. Η γεωγραφική κατανομή και εξάπλωση του είδους διαμορφώνεται ως εξής: στο Δυτικό Ατλαντικό εντοπίζεται στην περιοχή από τον Κόλπο του Maine μέχρι νότια της Βραζιλίας και την Αργεντινή συμπεριλαμβανομένης της Καραϊβικής και του Κόλπου του Μεξικό. Στον Ανατολικό Ατλαντικό απαντάται στην περιοχή που οριοθετείται από τη Νορβηγία και τη Νότιο Αφρική συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου. Στον Ινδοειρηνικό ωκεανό συναντάται ανατολικά της Αφρικής μέχρι τη Χαβάη καθώς και στην περιοχή που οριοθετείται βόρεια από το Primorskiy Kray [Ρωσική επικράτεια] και νότια από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Στον Ανατολικό Ειρηνικό εντοπίζεται νότια των νήσων Aleutian και από τη νότια Καλιφόρνια, ΗΠΑ μέχρι τη Χιλή.

9γ. Πληθυσμός: 

Πολύ σπάνιο.

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Είναι είδος πελαγικό, ωκεανόδρομο, κοσμοπολίτικο με εύρος βάθους 0~740m. Κάποιες φορές απαντάται κοντά στις ακτές σε βάθος που δεν ξεπερνά τα 500m. Τρέφεται με νηκτόν και ζωοβένθος. Είναι ωοζωοτόκο είδος δίνοντας γένεση σε 4~25 μικρά κάθε 3 έτη. Ο ελάχιστος χρόνος διπλασιασμού του πληθυσμού υπολογίζεται πως ξεπερνά τα 14 έτη, καθιστώντας το ως είδος μικρής ελαστικότητας και πολύ τρωτό παγκοσμίως. Μελέτες μαρκαρίσματος έχουν δείξει πως εκτελεί εποχικές μεταναστεύσεις και ότι αποτελεί, ίσως, το ταχύτερο είδος καρχαρία.

9δii. Ενδιαίτημα και οικολογία (λίστα): 
9εi. Απειλές (κείμενο): 

Αλιεύεται εκτενώς γιατί το κρέας του είναι υψηλής ποιότητας. Το δέρμα του είναι εκμεταλλεύσιμο και τα πτερύγιά του χρησιμοποιούνται ως τροφή. Επίσης, αποτελεί τμήμα της αλιείας αναψυχής και τα δόντια του συνιστούν τρόπαιο. Η κυριότερη απειλή στη Μεσόγειο είναι η υπεραλίευσή του. Αποτελεί παράπλευρο αλίευμα από τα σκάφη αλιείας μεγάλων πελαγικών ψαριών. Είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην αλιεία με αγκίστρια (παρασυρόμενα παραγάδια) και  δίχτυα (παρασυρόμενα δίχτυα). Στην Ελλάδα σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που απορρίπτεται πίσω στη θάλασσα διότι έχει εμπορική αξία.

Καταγραφές καταδεικνύουν ότι το είδος έχει μειωθεί δραματικά στη Μεσόγειο.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

Σε διεθνές επίπεδο το είδος έχει ενταχθεί στις συμβάσεις:
CMS Appendix II,
Bern Convention Appendix III και
Barcelona Convention Annex III

9ζ. Χρήση: 

Χρησιμοποιείται το κρέας του και τα πτερύγιά του στη διατροφή του ανθρώπου. Ακόμα, αποτελεί κομμάτι της αλιείας αναψυχής (τα δόντια του είδους συνιστούν τρόπαιο). Τέλος, τα δόντια και το δέρμα του χρησιμοποιούνται ως υλικά για την παραγωγή δέρματος και μουσικών οργάνων.

10. Βιβλιογραφία: 

Cavanagh, Rachel D. and Gibson, Claudine. 2007. Overview of the Conservation Status of Cartilaginous Fishes (Chondrichthyans) in the Mediterranean Sea. IUCN, Gland, Switzerland and Malaga, Spain. vi + 42 pp.

Compagno, L.J.V. 2001. Sharks of the world. An annotated and illustrated catalogue of shark species known to date. Vol. 2. Bullhead, mackerel, and carpet sharks (Heterodontiformes, Lamniformes, and Orectolobiformes). FAO Species Catalogue for Fishery Purposes. No. 1, vol.2. Rome, FAO: 269 p.

Cortés, E. 2002. Incorporating uncertainty into demographic modeling: application to shark populations and their conservation. Conservation Biology 16(4): 1048-1062.

Economidis, P.S., 1973. Catalogue of the fishes of Greece. Reprinted from Hellenic Oceanology and Limnology, Praktika of the Inst. of Ocean. and Fishing Research, vol. 11 (1972).

Economidis, P.S. and E. Koutrakis, 2001. Common names of comercially important Hellenic marine organisms. Aristotle University, Unpublished Technical Report.

Ferretti, F., Myers, R.A., Serena, F. and Lotze, H.K. 2008. Loss of Large Predatory Sharks from the Mediterranean Sea. Conservation Biology 22: 952-964.

Megalofonou, P., Yannopoulos, C., Damalas, D., De Metrio, G., Deflorio, M., de la Serna, J.M., Macias, D. (2005). Pelagic shark incidental catch and estimated discards from the swordfish and tuna fisheries in the Mediterranean Sea. Fishery Bulletin 620 –634 (2005).

Megalofonou, P., Damalas, D., Yannopoulos, C. (2005). Composition and abundance of pelagic shark by-catch in the eastern Mediterranean Sea. Cybium, 29: 135-140.

Papakonstantinou, C., 1988. Check-list of marine fishes of Greece. Fauna Graeciae IV, 257 p.
Tudela, S., Kai Kai, A., Maynou, F., El Andalossi, M., Guglielmi, P. 2005. Driftnet fishing and biodiversity conservation: the case study of the large-scale Moroccan driftnet fleet operating in the Alboran Sea (SW Mediterranean). Biological Conservation 121: 65–78.

UNEP MAP RAC/SPA. 2003. Action Plan for the Conservation of Cartilaginous Fishes (Chondrichthyans in the Mediterranean Sea). Ed. RAC/SPA, Tunis, 56pp.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

7. Θαλάσσια

7.1. Ανοιχτά = 1

Bii. Δράσεις διαχείρισης (απαιτούνται): 
Tue, 2019-11-26 11:10 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith