ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
----------
Το είδος απαντάται σε δύο υποείδη με βάση μορφολογικά αλλά και γενετικά χαρακτηριστικά, Το Gypaetus barbatus barbatus που εξαπλώνεται σε Ευρώπη, Καύκασο, βόρειο Αφρική (Μαρόκο), Μέση Ανατολή και κεντρική Ασία φτάνοντας μέχρι την Μογγολία και την Κίνα και το Gypaetus barbatus meridionalis που εξαπλώνεται στην δυτική και Νότιο Αφρική (Αιθιοπία, Νότιο Αφρική, Λεσότο). Στην Ευρώπη εξαπλώνεται στην Ιβηρική (Ισπανικά και Γαλλικά Πυρηναία), το νησί της Κορσικής, τα Βαλκάνια, την Τουρκία και τις χώρες του Καυκάσου (Γεωργία, Αρμενία Αζερμπαϊτζάν) ενώ έχει επανεισαχθεί στην οροσειρά των Άλπεων (Γαλλία, Αυστρία, Ελβετία και Ιταλία) και την νότιο Ισπανία (Ανδαλουσία).Την δεκαετία του 1990 η εξάπλωση του στην Ελλάδα περιελάμβανε συγκεκριμένους ορεινούς όγκους της Στερεάς (Παρνασσός, Βαρδούσια, Γκιώνα), της Θεσσαλίας (Όλυμπος), της Ηπείρου (Γκαμήλα, Σμόλικας), της Μακεδονίας (Βόρας, Τζένα, Πίνοβο), της Θράκης (Ροδόπη, Έβρος) και όλα τα βουνά της Κρήτης. Σήμερα το είδος έχει εξαφανιστεί από την ηπειρωτική Ελλάδα και αναπαράγεται μόνο στην Κρήτη.
Α2ac: Ο πληθυσμός του είδους μειώθηκε κατά 80% περίπου τα τελευταία 45 χρόνια (3 γενιές).
Α3ac: Ο πληθυσμός του είδους υπολογίζεται ότι θα μειωθεί περισσότερο από 80% τα επόμενα 45 χρόνια και θα φτάσει στα όριο της εξαφάνισης.
C1: Τα ώριμα άτομα είναι λιγότερα από 250 (20 ώριμα άτομα στην Κρήτη) και εκτιμάται ότι θα παρατηρηθεί συνεχιζόμενη μείωση περισσότερο από 25% σε 15 χρόνια (1 γενιά).
C2a(i,ii): Τα ώριμα άτομα είναι λιγότερα από 250 (20 ώριμα άτομα στην Κρήτη) και παρουσιάζουν συνεχιζόμενη μείωση. Ο μεγαλύτερος υποπληθυσμός έχει λιγότερα από 50 ώριμα άτομα και το 100% των ώριμων ατόμων βρίσκονται σε έναν υποπληθυσμό. Συγκεκριμένα, υπάρχει ένας μόνο πληθυσμός στην Ελλάδα (στην Κρήτη), στον οποίο απαντώνται όλα τα ώριμα άτομα του είδους (20 άτομα).
D: Ο αριθμός των ώριμος ατόμων είναι μικρότερος από 50 (20 ώριμα άτομα) (D1) και εντοπίζονται λιγότερες από 5 περιοχές (locations) (1 περιοχή: οι ορεινοί όγκοι της Κρήτης) (D2).
----------
Κύριες περιοχές εξάπλωσης στην Κρήτη περιλαμβάνουν: Όρη Κισσάμου και Σελίνου, Λευκά Όρη, Κουρταλιότικο φαράγγι – Όρος Κέδρος, Ίδη, Αστερούσια, Δίκτη, Όρη Θρυπτή & Ορνό (6,000 km2 συνολικά). Η κατανομή του είδους το χειμώνα είναι 3,275 km2 και 3,896 km2 το καλοκαίρι.
Ο συνολικός πληθυσμός δεν αριθμεί περισσότερα από 30 άτομα. Συνολικά έχουν καταγραφεί μέχρι 15 ενεργές επικράτειες. Ωστόσο τα αναπαραγωγικά ζευγάρια κυμαίνονται από 4-6, εκ των οποίων μόνο 2-3 φωλιάζουν κάθε χρόνο.
Φωλιάζει σε βράχια μεσαίου υψομέτρου ενώ απαντάται σε ανοιχτές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση, στην αλπική ζώνη και σε κοιλάδες με απότομα βράχια ή φαράγγια (2.1, 2.3, 3.4.2, 3.4.5, 5). Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με πτώματα αιγοπροβάτων. Επίσης ο πληθυσμός του Κρητικού αίγαγρου στο νησί αποτελεί πηγή τροφής για δύο ζευγάρια στα Λευκά Όρη.
Απειλείται από την χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, την λαθροθηρία και την υποβάθμιση των βιοτόπων φωλιάσματος και τροφοληψίας (διάνοιξη δρόμων, αλλαγές χρήσεων γης).
Ο Γυπαετός περιλαμβάνεται στα αυστηρά προστατευόμενα είδη
• του Παραρτήματος Ι της Κοινοτικής Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ «περί της διατήρησης των
άγριων πτηνών»,
• του Παραρτήματος ΙΙ (είδη πανίδας υπό αυστηρή προστασία) της Διεθνούς Σύμβασης για
τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (Σύμβαση
Βέρνης), όπως αυτή κυρώθηκε με το Ν. 1335/83.
• στο Παράρτημα ΙΙ της Διεθνούς Σύμβασης για τη διατήρηση των Μεταναστευτικών
ειδών άγριων ζώων (Σύμβαση Βόννης).
• στο Παράρτημα ΙΙ της Διεθνούς Σύμβασης για το διεθνές εμπόριο απειλούμενων ειδών
άγριας πανίδας και χλωρίδας (Σύμβαση CITES)
• στο Παράρτημα της Υπουργικής Απόφασης 414985/1985 του Υπουργείου Γεωργίας.
• στα είδη με δυσμενές καθεστώς διατήρησης στην Ευρώπη (SPEC 3: Είδη μη
συγκεντρωμένα στην Ευρώπη, αλλά με δυσμενές καθεστώς διατήρησης), σύμφωνα με
την έκδοση του BirdLife International “Birds in Europe: their conservaton status”
(Tucker and Heath 1994).
• στα Endangered 1: Είδη που κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση σε εθνικό επίπεδο, στο
Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας (Ελληνική Ζωολογική
Εταιρεία & Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία 1992).
• Στα Endangered: Απειλούμενα είδος σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό
Καθεστώς Απειλής που έχει προσδιοριστεί στην έκδοση του BirdLife International
“Birds in Europe: their conservaton status” (Tucker and Heath 1994).
Όλες οι θέσεις φωλιάσματος βρίσκονται εντός Ζωνών Ειδικής Προστασίας.
Υπάρχουν αναφορές μέχρι την δεκαετία του 1960 για χρήση των οστών του στην παραδοσιακή ιατρική.
BIRDLIFE INTERNATIONAL, 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife Conservation series No. 12. BirdLife International. Cambridge.
GRIVAS C., XIROUCHAKIS S.M., CHRISTODOULOU C., CARCAMO-ABOITIZ B., GEORGIAKAKIS P. & PROBONAS M. (2008) An audio-visual nest monitoring system for the study and manipulation of siblicide in bearded vultures Gypaetus barbatus on the island of Crete (Greece). Journal of Ethology, DOI 10.1007/s10164-008-0091-2.
HANDRINOS, G. 1985. The status of vultures in Greece. In: Conservation Studies of Raptors. I. Newton & R. Chancellor (Eds.): 103-115. ICBP Technical Publication No 5. ICBP. Cambridge.
SAKOULIS, A. (2000). The local extiction of the Bearded vulture due to the anti-wolf campaign at central and eastern Sterea Ellada, Central Greece. In Probonas, M. Sakoulis, A. & Xirouchakis, S. (Eds.): Proceedings of the 4th Bearded vulture workshop. 7-12. Herkalio,Greece.
TUCKER, G.M. & HEATH, M.F. 1994. Birds in Europe: their conservation status. BirdLife Conservation Series no 3. BirdLife International. Cambridge.
VAGLIANO, C. 1981. Contribution au statut de rapaces diurnes et nocturnes nicheurs en Crète. In: Rapaces Méditerranéens. Annales du CROP. 1. Cheylan, G. (Ed.): 14-16. Aix En Provence.
XIROUCHAKIS, S. & NIKOLAKAKIS, M. 2002. Conservation implications of the temporal and spatial distribution of the Bearded Vulture (Gypaetus barbatus) in Crete. Bird Conservation International 12: 211-222.
XIROUCHAKIS, S. 2003. Population trends and aspects of breeding biology of the Bearded Vulture Gypaetus barbatus in Crete (1996-2002). In: Proceedings of the international meeting. Conservation and management of Bearded Vulture populations . F. Sarrazin & J-M. Thiollay (Eds.): 61-67. Ligue pour la protection des Oiseaux (LPO). Tende, France.
XIROUCHAKIS, S., SAKOULIS, A. & ANDREOU, G. 2001. The decline of the Bearded vulture Gypaetus barbatus in Greece. Ardeola, 48: 183-190.
2. Θαμνώνες
2.1. Φρύγανα = 1
2.3. Αείφυλλα – Σκληρόφυλλα (Πρινώνες) = 2
3. Λιβάδια
3.1 Εύκρατα λιβάδια
3.1.2. Υπαλπικά και αλπικά λιβάδια = 1
3.1.5. Χέρσα εδάφη = 1
5. Βραχώδεις περιοχές [π.χ. γκρεμοί, κορυφές βουνών] 1