Aquila heliaca

Taxonomic name: 
Kείμενο Κόκκινου Βιβλίου: 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ

1α. Επιστημονικό όνομα: 
Aquila heliaca Savigny, 1809
1β. Συνώνυμα: 

----------

1γ. Ελληνικό κοινό όνομα: 
Βασιλαετός
1δ. Αγγλικό κοινό όνομα: 
Imperial Eagle
2α. Τάξη: 
Accipitriformes
2β. Οικογένεια: 
Accipitridae
3i. Εξάπλωση: 

Το είδος αναπαράγεται (κυρίως ως καλοκαιρινός επισκέπτης- λίγα επιδημητικά στα Βαλκάνια) στην Παλαιαρκτική, από την ανατολική Ευρώπη ως τη νότα Σιβηρία, ενώ διαχειμάζει στη Μέση Ανατολή, νότια Ασία και Αφρική (επιδημητικός πληθυσμός στην Ιβηρική Χερσόνησο συχνά θεωρείται ξεχωριστό είδος) (Ferguson-Lees & Christie 2001). Στην Ελλάδα, ενώ παλιότερα ήταν διαδεδομένο αναπαραγόμενο είδος που έφθανε νότια τουλάχιστον ως τη Στερεά Ελλάδα, τώρα είναι αμφίβολο αν υπάρχει έστω κι ένα ζευγάρι στη Θράκη-Κ. & Α. Μακεδονία. Το είδος είναι τακτικός αν και σπάνιος χειμερινός επισκέπτης στη Θράκη Κ. & Α. Μακεδονία, Ήπειρο και Στερεά Ελλάδα, ενώ κατά τη μετανάστευση παρατηρείται και σε άλλες περιοχές (Χανδρινός, Handrinos & Akriotis 1997).

3ii. Χάρτης εξάπλωσης: 
3α. Κατηγορία κινδύνου: 
Κινδυνεύοντα (EN)
3β. Κριτήρια: 
A2ac, C1, C2a(ii), D
4. Αιτιολόγηση της αξιολόγησης: 

Ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του είδους υπολογίζεται σε 0-1 ζευγάρια (πιθανώς εξαφανισμένο ως αναπαραγόμενο είδος), ενώ ο διαχειμάζων πληθυσμός σε 6-10 άτομα (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημ.).

A2: Η μείωση του πληθυσμού του είδους εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από 80% τα τελευταία 33 χρόνια (3 γενιές). Τα αίτια της μείωσης του πληθυσμού έχουν γίνει κατανοητά, είναι αντιστρέψιμα, αλλά δεν έχουν παύσει.

C1: Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 250 και εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει συνεχιζόμενη μείωση μεγαλύτερη από 25% στα επόμενα 11 χρόνια (1 γενιά).

C2a(ii): Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 250 το 100% των ώριμων ατόμων βρίσκεται σε έναν υποπληθυσμό.

D: Ο αριθμός των ώριμων ατόμων είναι μικρότερος από 50.

6. Πληθυσμιακές τάσεις: 
7. Ημερομηνία αξιολόγησης: 
24/6/2008
8α. Αξιολογητές: 
Χ. Αλιβιζάτος, Ε. Μπουρδάκης, Γ. Χανδρινός.
8β. Ελεγκτές: 
Χ. Αλιβιζάτος, Γ. Χανδρινός.
9. Αιτιολόγηση - 9α. Ταξινόμηση: 

----------

9β. Γεωγραφική εξάπλωση: 

Υπάρχει υποψία για την ύπαρξη ζευγαριού στην ευρύτερη περιοχή του Δάσους Δαδιάς Έβρου (Ποϊραζίδης, π.ε.). Το είδος διαχειμάζει λίγο-πολύ τακτικά στο Δέλτα Έβρου, Λίμνη Κερκίνη, Δέλτα Καλαμά, Αμβρακικό και Μεσολόγγι (Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία αδημ.).

9γ. Πληθυσμός: 

0-1 ζευγάρια (αναπαραγωγή) και 6-10 άτομα (διαχείμαση).

9δi. Ενδιαίτημα και οικολογία (κείμενο): 

Το είδος φωλιάζει σε πεδινά και παραποτάμια δάση (1.1.1., 1.1.2.1., 1.1.4.) και αναζητεί τροφή, κατά την περίοδο αναπαραγωγής σε λιβάδια (3.1.1.), θαμνώνες (2.2.) και καλλιέργειες (9.1.), ενώ το χειμώνα συχνάζει σε μεγάλους υγροτόπους (4.5., 8.4., 8.5., 8.6., 8.7.). Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής τρέφεται κυρίως  από διάφορα μεσαίου μεγέθους θηλαστικά, πουλιά και ερπετά, ενώ το χειμώνα τρέφεται κυρίως με υδρόβια πουλιά- επίσης τρέφεται και με ψοφίμια (Αδαμακόπουλος & Γκατζογιάννης 1995, ΑΝΕΕ & ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ αδημ.).

9δii. Ενδιαίτημα και οικολογία (λίστα): 
9εi. Απειλές (κείμενο): 

Κύριες απειλές για το είδος παλιότερα είναι η λαθροθηρία, η καταστροφή των πεδινών δασών, η μείωση της λείας, η υποβάθμιση των υγροτόπων και τα δηλητηριασμένα δολώματα.

9στ. Kαθεστώς προστασίας: 

Προστατεύεται σε διεθνές (Παρ. Ι της 79/409/ΕΕ, ΙΙ της Σύμβασης Βέρνης, ΙΙ της Σύμβασης Βόννης) και ελληνικό επίπεδο (απόφαση 414985/1985 ΥΠΓΑΤ) (Χανδρινός 1992, Tucker & Evans 1997). Κατατάσσεται στα Τρωτά από την IUCN. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού διαχειμάζοντα τουλάχιστον πληθυσμού βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.

9ζ. Χρήση: 

Ίσως σε περιορισμένο τώρα βαθμό για ταρίχευση (σε ελληνικό επίπεδο).

Τι ποσοστό (%) του συνολικού πληθυσμού χρησιμοποιείται; = <20%

Purpose/Type of Use = Sport hunting/specimen collecting = National.

Primary forms removed from the wild = Whole animal/plant = 100%

Source of specimens in commercial trade = Wild = 100%

Τάσεις στη συλλογή/συγκομιδή από το φυσικό τους περιβάλλον σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό τα τελευταία 5 χρόνια = Μείωση

Τάση στο ποσό συλλογής/συγκομιδής που προκαλείται λόγω εξημέρωσης και καλλιέργειας τα τελευταία 5 χρόνια = Άγνωστη

10. Βιβλιογραφία: 

Αδαμακόπουλος, Τ., Γκατζογιάννης, Σ. & Ποϊραζίδης, Κ. (εκδ.). 1995. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Δάσους Δαδιάς. Αδημοσίευτη Εργασία. WWF Ελλάς.

ΑΝΕΕ & ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ. Αδημοσίευτη μελέτη.

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Αδημοσίευτα στοιχεία.

Χανδρινός, Γ.  1992. Το Κόκκινο Βιβλίο των απειλουμένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Ferguson-Lees, J. & Christie, D.A. 2001. Raptors of the world. Helm. London.

Handrinos, G. & Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. Helm.

Tucker, G.M. & Evans, M.I. 1997. Habitats for Birds in Europe. BirdLife Conservation Series No. 6. BirdLife International.

A. Ενδιαίτημα (Βαθμολογία: 1 = κύριο ενδιαίτημα, 2 = δευτερογενές ενδιαίτημα, 9 = πιθανά κατάλληλο ενδιαίτημα): 

1. Δάση

1.1. Εύκρατα Δάση

1.1.1. Θερμόβια Κωνοφόρα (χαλέπιος, τραχεία, κυπαρίσσια, άρκευθοι κλπ) = 1

1.1.2.1. Ξηρόφιλλα φυλλοβόλα (Quercion confertae) = 1

1.1.4. Παραποτάμια δάση = 1

2. Θαμνώνες

2.2. Αείφυλλα – Πλατύφυλλα = 2

3. Λιβάδια

3.1 Εύκρατα λιβάδια

3.1.1. Χορτολίβαδα = 1

3.1.3. Φυσικά ξέφωτα = 2

3.1.4. Αλατούχες και γυψούχες στέπες = 9

3.1.5. Χέρσα εδάφη = 2

4. Υγρότοποι (εσωτερικοί)

4.3. Υγρότοποι με θαμνώδη βλάστηση = 2

4.5. Λίμνες γλυκού νερού [άνω των 80 στρεμμάτων] = 2

8. Ακτές

8.4. Περιοδικά κατακλυζόμενες ιλυώδεις και αμμώδεις περιοχές και αλίπεδα χωρίς βλάστηση = 1

8.5. Περιοδικά κατακλυζόμενα έλη [περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους] = 1

8.6. Παράκτιες υφάλμυρες/αλμυρές λιμνοθάλασσες με τουλάχιστον μια ένωση με τη θάλασσα =  2

8.7. Παράκτιες λιμνοθάλασσες γλυκού νερού και λιμνοθάλασσες γλυκού νερού σε δέλτα = 2

9. Τεχνητά – Χερσαία 

9.1. Καλλιέργειες (δημητριακά, ορυζώνες, κλπ) = 2

Β. Βασικές απειλές (παλαιά): 
Β. Βασικές απειλές (υφιστάμενη): 
Bii. Δράσεις διαχείρισης (απαιτούνται): 
Tue, 2018-11-13 13:18 -- Anna
Scratchpads developed and conceived by (alphabetical): Ed Baker, Katherine Bouton Alice Heaton Dimitris Koureas, Laurence Livermore, Dave Roberts, Simon Rycroft, Ben Scott, Vince Smith